Page Text
________________
देवानन्दमहाकाव्यम् ।
[द्वितीयः सर्गः ऐन्द्रः केकिकलापभृद्धलरिपोः छायां सृजन्नासा
व्योम्नीव भ्रकुटिच्छले न वदने केतुश्चकारास्पदम् ॥ ७८॥ ॥ इति श्रीदेवानन्दे महाकाव्ये दिव्यप्रभापरनाम्नि माघसमस्यायां ऐंकाराङ्के महोपाध्यायश्रीमेघ
विजयगणिविरचिते कथानायक-उत्पत्तिवर्णननामा प्रथमः सर्गः ॥ श्री॥१॥
द्वितीयः सर्गः। उद्विवाहिषया मात्राभ्यर्थितः स भवाप्तभीः। जैनी दीक्षामुपादित्सुरासीत् कार्यद्वयाकुलः ॥१॥ अखण्डमण्डनश्रीणां सपिण्डाऽचण्डरोचिषाम् । सम्पृक्तानां विवाहार्थमथासावासदत् सदैः ॥२॥ सें पितृव्योऽग्रजन्मा च बभौ भूविनभेदिनी। रहेःस्थले ज्वलत्येवमसौ नरशिखित्रयी ॥३॥ भ्रातस्तात ! मनोभावा दीक्षां गोचरयन्ति मे। सुखमन्या वने जन्य ! पौरुषेयकृता इव ॥४॥ श्रुत्वाऽस्यैवं वचः स्थैर्यात् ताभ्यामूहे सविस्मयम् । सद्यः संयुक्तमात्रा च त्रिकूटशिखरोपमा ॥५॥ मातुर्धातुश्च हरभावैर्विभाव्यान्तरभावनाम् ।। तं पितृव्यः कृताक्षेपमाचचक्षे विचक्षणः ॥ ६॥ वीक्ष्या दीक्षा तटस्थित्या वत्स ! नान्तर्निमज्जनः । ऋषिकुल्येव सिद्धानां शुद्धवर्णा सरखंती ॥७॥ अविमृष्टमशक्याथ नाद्रियन्ते मनस्विनः।
वनौकसः प्रशस्यं किं नाटकीयस्य वस्तुनः ॥ ८॥ १ 'ऐन्द्रः केकिकलाप- ऐन्द्रः केतुर्वजः व्योम्नि बलरिपोः | 'वने जन्य !' "जन्यो जामातृवत्सले । जनके जननीये शक्रस्य वदने छायां सृजन आस्पदं चकार । किंभूते वदने ? न । च" इति अनेकार्थः । [है. अने० सं० कां. २ श्लो. भ्रकुटिच्छले प्रसन्ने इत्यर्थः-भ्रकुट्याः छलं स्खलितं यत्र | ३५२-३५३] । तस्मिन्-ईदृशे न । “छलं छद्मस्खलितयोः" इति अनेकार्थः ७ 'त्रिकूटशिखरोपमा' त्रिकूटशिखराणि इव-मात्रा ताभ्यां [है. अने. सं. कां. २ श्लो. ४७५] ।
च-त्रिभिः न चेले इत्यर्थः । २'उद्विवाहिषया'-परिणिनायिषया । ३-'सदत् सदः' सदः सभाम् ।
८ 'शुद्धवर्णा सरखती' गङ्गा दीक्षाऽपि ऋषिकुलयोग्या शुद्ध४'स पितृव्यो-'स बालः ।
वर्णा श्वेताम्बरसत्का, गङ्गापक्षे निर्मला । सिद्धानां सरखतीव ५ 'रहःस्थले-एकान्ते।
सरखती-वाणी। 1 मा०प्र० स० श्लो० ७५ चतुर्थपादः । माघे '-छलेन' इति 5 मा. द्वि० स० श्लो०४ चतुर्थपादः । तृतीयान्तम् ।
6 मा० द्वि. स. श्लो. ५ चतुर्थपादः । 2 मा. द्वि० स० श्लो. १ चतुर्थपादः ।
7 मा० द्वि० स० श्लो. ६ चतुर्थपादः । 3 मा.द्वि. स. श्लो. २ गतं द्वितीयचरणम् अत्र चतुर्थम् । 8 मा० द्वि० स० श्लो. ७ चतुर्थपादः । 4 मा. वि. स. श्लो. ३ चतुर्थपादः ।
9 मा० द्वि० स० श्लो. ८ चतुर्थपादः ।
| SR No. | 002517 |
| Book Title | Devananda Mahakavya |
| Original Sutra Author | Meghvijay |
| Author | Bechardas Doshi |
| Publisher | ZZZ Unknown |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 112 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 8 MB |