________________
आन्तर परिचय उत्सर्ग-अपवादना गांभीर्यने जाणनारे जीवनमा तलवारनी धार उपर अथवा अजमार्गमा (जेनी बे बाजु ऊंडी खीणो आवी होय तेवा अति सांकडा पहाडी मार्गमां) चालवं पडे छ । जीवनना द्वैधीभाव के स्वार्थने अहीं जरा जेटलं य स्थान नधी । उत्सर्ग-अपवादना शुद्ध संपूर्ण ज्ञान अने जीवननी एकधारता, ए बन्नेयने सदा माटे एक साथे ज चालवानुं होय छे ।
उपर आपणे उत्सर्ग-अपवादना स्वरूप अने मर्यादा विषे जे विचार्य अने जाण्यु ते उपरथी आ वस्तु तरी आवे छे के-उत्सर्गमार्ग जीवननी सबळता उपर ऊभो छ, न्यारे अपवादमार्गनुं विधान जीवननी निर्वळताने आभारी छे । अहीं दरेकने सहज भावे ए प्रश्न थया विना नहि रहे के-जैन गीतार्थ स्थविर भगवंतोए अपवादमार्गनुं विधान करीने मानवजीवननी निवळताने केम पोषी ? । परंतु खरी रीते ए वात एम छे ज नहि । साची हकीकत ए छे के-जेम पगपाळा मुसाफरी करनार भूख, तरस के थाक वगेरे लागतां रस्तामां पडाव नाखे छे अने जरूरत जणातां त्यां रात्रिवासो पण करे छे; ते छतां जेम ए मुसाफरनो रात्रिवास ए एना आगळ पहोंचवामां अंतरायरूप नथी, परंतु जलदी आगळ वधवामां सहायरूप छे । ते ज रीते अपवादमार्गर्नु विधान ए जीवननी भूमिकाने निर्बळ बनाववा माटे नथी, पण बमणा वेगथी आगळ वधारवा माटे छे । अल. बत जेम मार्गमा पडाव नाखनार मुसाफरने जंगल जेवां भयानक स्थानो होय त्यारे सावधान, अप्रमत्त अने सजाग रहे, पडे छे, तेम आंतर जीवनना मार्गमा आवतां भयस्थानो. मां अपवादमार्गर्नु आसेवन करनार त्यागी निर्गन्थ-निर्ग्रन्थीओने पण सतत सावधान अने सजाग रहेवार्नु होय छे । जो आन्तर जीवननी साधना करनार आ विषे मोळो पडे तो तेना पवित्रपावन जीवननो भुक्को ज बोली जाय, एमां बे मत ज नथी । एटले ज अपवादमार्ग- आसेवन करनार माटे “पाकी गयेला गुमडावाळा माणस"उदाहरण आपवामां आवे छे । जेम गुमडुं पाकी गया पछी तेमांनी रसी काढता ते माणस पोताने ओछामा ओछु दरद थाय तेवी चोक्कसाईपूर्वक साचवीने दबावीने रसी काढे छे, ते ज रीते अपवादमार्ग- आसेवन करनार महानुभाव निम्रन्थ निग्रन्थीओ वगेरे पण पोताना संयम अने व्रतोने ओछामा ओछु दूषण लागे के हानि पहोंचे तेम न-छुटके ज अपवादमार्गर्नु आसेवन करे।
प्रस्तुत बृहत्कल्पसूत्र छेदआगममा अने बीजां छेद आगमोमां जैन निर्ग्रन्थनिम्रन्थीओना जीवनने स्पर्शता मूळ नियमो अने उत्तरनियमोने लगता प्रसंगोने लक्षीने गंभीरभावे विविध विचारणाओ, मर्यादाओ, अपवादो वगेरेनुं निरूपण करवामां आव्युं छे । ए निरूपण पाछळ जे तात्त्विकता काम करी रही छे तेने गीतार्थो अने विद्वानो आत्मलक्षी थईने मध्यस्थ भावे विचारे अने जीवनमां ऊतारे ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org