________________
त्रयोदशं परिशिष्टम
(१२) मुरुण्डराजः
दिटुंतो पुरिसपुरे, मुरुडदूतेण होइ कायव्वो।
जह तस्स ते असउणा, तह तस्सितरा मुणेयव्वा ॥ २२९१ ॥ दृष्टान्तोऽत्र पुरुषपुरे रक्तपटदर्शनाकीर्णे मुरुण्डदूतेन भवति कर्तव्यः । यथा 'तस्य' मुरुण्डदूतस्य 'ते' रक्तपटा अशकुना न भवन्ति, तथा 'तस्य' साधोः 'इतराः' पार्श्वस्थ्यादयो मुणितव्याः, ता दोषकारिण्यो न भवन्तीत्यर्थः ॥ २२९१ ॥ इदमेव भावयति
पाडलि मुरुंडदूते, पुरिसपुरे सचिवमेलणाऽऽवासो।
भिक्खू असउण तइए, दिणम्मि रनो सचिवपुच्छा ॥ २२९२ ॥ पाटलिपुत्रे नगरे मुरुण्डो नाम राजा । तदीयदूतस्य पुरुषपुरे नगरे गमनम् । तत्र सचिवेन सह मीलनम्। तेन च तस्य आवासो दापितः। ततो राजानं द्रष्टुमागच्छतः 'भिक्षवः' रक्तपटा अशकुना भवन्ति इति कृत्वा स दूतो न राजभवनं प्रविशति । ततस्तृतीये दिने राज्ञः सचिवपार्श्व पृच्छा-किमिति दूतो नाद्यापि प्रविशति? ॥ २२९२ ॥ ततश्च
निग्गमणं च अमच्चे, सब्भावाऽऽइक्खिए भणइ दूयं ।।
अंतो बहिं च रच्छा , नऽरहिंति इह पवेसणया ॥ २२९३॥ अमात्यस्य राजभवनान्निर्गमनम् । ततो दूतस्यावासे गला सचिवो मिलितः । पृष्टश्च तेन दूतः-किन प्रविशसि राजभवनम् ? । स प्राह-अहं प्रथमे दिवसे प्रस्थितः परं तच्चन्निकान् दृष्ट्वा प्रतिनिवृत्तः 'अपशकुना एते' इति कृत्वा, ततो द्वितीये तृतीयेऽपि दिवसे प्रस्थितः तत्रापि तथैव प्रतिनिवृत्तः । एवं सद्भावे 'आख्यावे' कथिते सति दूतममात्यो भणति-एते इह रथ्याया अन्तर्बहिर्वा नापशकुनवमर्हन्ति । ततः प्रवेशना दूतस्य राजभवने कृता । एवमस्माकमपि पार्श्वस्थादयस्तदीयसंयत्यश्च रध्यादौ दृश्यमाना न दोषकारिण्यो भवन्ति ॥ २२९३ ॥
विभागः ३ पत्रम् ६५० विहवससा उ मुरुंडं, आपुच्छति पव्वयामऽहं कत्थ । पासंडे य परिक्खति, वेसग्गहणेण सो राया ॥ ४१२३ ॥ डोंबेहिं च धरिसणा, माउग्गामस्स होइ कुसुमपुरे। उब्भावणा पवयणे, णिवारणा पावकम्माणं ॥ ४१२४ ॥ उज्झसु चीरे सा यावि णिवपहे मुयति जे जहा बाहिं। उच्छरिया गडी विव, दीसति कुप्पासगादीहिं ॥ ४१२५ ॥ धिद्धिकतो य हाहक्कतो य लोएण तजितो ठो।
ओलोयणट्टितेण य, णिवारितो रायसीहेण ॥ ४१२६ ॥ कुसुमपुरे नगरे मुरुण्डो राया। तस्स भगिणी विहवा । सा अन्नया रायं पुच्छइ-अहं पव्वइउकामा, तो आइसह कत्थ पव्वयामिति । तओ राया पासंडीणं वेसग्गहणेण परिक्खं करेइ । हरिथमिंठा संदिदा जहा–पासंडिमाउग्गामेसु हत्थिं सनिजाह, भणिज्जाह य-पोत्तं मुयाहि, अन्नहा इमिणा हत्थिणा उवहवे. स्सामि त्ति, एक्कम्मि य मुक्के मा ठाहिह, ताव गहग्गहावेह जाव सव्वे मुक्का । तओ एगेण मिठेण चरियाए रायपहे तहा कयं जाव नग्गीभूया । रन्ना सव्वं दिहूं। नवरं अजा विहीए पविट्ठा । रायपहोत्तिण्णाए हत्थी सन्निओ-मुयसु पुत्तं त्ति । तीए पढम मुहपोत्तिया मुक्का, ततो निसिजा, एवं जाणि जाणि बाहिरिल्लाणि चीवराणि ताणि ताणि पढमं मुयइ, जाव बहूहिं वि मुक्केहिं नडी विव कंचुकादीहिं सुप्पाउया दीसइ ताहे लोगेण अकंदो कओ-हा पाव। किमेवं महासइतवस्सिणिं अभिद्दवेसि ? त्ति। रना वि आलोयणहिएण वारिओ, चिंतियं च-एस धम्मो सव्वन्नुदिट्ठो। अनेण य बहुजणेण कया सासणस्स पसंसा ॥
विभागः ४ पत्रम् ११२३ Jain Education International For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org