________________
भाष्यगाथाः ६१६४-६९] पष्ठ उद्देशः ।
१६२९ 'तच्च' प्राणादिकं निर्ग्रन्थो न शक्नुयान्नीहर्तुमित्यादि प्राग्वत् ॥
तृतीय-चतुर्थसूत्रे निर्माविषये एवमेव व्याख्यातव्ये । इति सूत्रचतुष्टयार्थः ।। अथ नियुक्तिविस्तरः
पाए अच्छि विलग्गे, समणाणं संजएहि कायध्वं ।
समणीणं समणीहिं, वोचत्थे होंति चउगुरुगा ॥ ६१६६॥ । पादे अक्ष्णि वा विलग्ने कण्टक-कणुकादौ श्रमणानां संयतैर्नीहरणं कर्तव्यम् , श्रमणीनां पुनः श्रमणीभिः कार्यम् । अथ व्यत्यासेन कुर्वन्ति तदा चतुर्गुरवः ।। ६१६६ ॥ एते चापरे दोषाः
अण्णत्तो च्चिय कुंटसि, अण्णत्तो कंटओ खतं जातं ।
दिलृ पि हरति दिदि, किं पुण अद्दिढ इतरस्स ॥ ६१६७॥ 10 संयतः संयत्याः पार्थात् कण्टकमाकर्षयन् कैतवेन यथाभावेन वा अपावृत उपविशेत् ततः सा तं तथास्थितं पश्यन्ती कण्टकस्थानादन्यत्रान्यत्र शल्योद्धरणादिना कुण्टयेत् , खन्यादित्यर्थः । ततः साधु—यात्-अन्यत एव त्वं कुण्टयसि कण्टकश्चान्यत्र समस्ति एवं मे क्षतं सञ्जातम् । सा प्राह-'इतरस्य' पुरुषस्य सम्बन्धि सागारिकं दृष्टमपि भुक्तभोगिन्याः स्त्रिया अनेकशो विलोकितमपि दृष्टिं हरति किं पुनरदृष्टमभुक्तभोगिन्याः?, तस्याः सुतरां दृष्टिं 15 हस्तीत्यर्थः । एवं भिन्नकथायां प्रतिगमनादयो दोषाः ॥ ६१६७ ॥ यदा तु निर्ग्रन्थो निर्ग्रन्थ्याः कण्टकमुद्धरति तदाऽयं दोषः
कंटग-कणुए उद्धर, धणितं अवलंब मे भमति भूमी ।
सूलं च बत्थिसीसे, पेल्लेहि घणं थणो फुरति ॥ ६१६८ ।। काचिदार्यिका कैतवेनेदं ब्रूयात् - 'कण्टक-कणुके' पादे कण्टकं चक्षुषि च कणुकभुद्धर, 20 'धणियं' अत्यर्थं मामवलम्बस्व, यतो मम भ्रमिवशेन भूमिभ्रमति । शूलं वा बस्तिशीर्षे मम समायाति तेन स्तनः स्फुरति, अतो घनं प्रेरय। एवं भिन्नकथायां सद्यश्चारित्रविनाशः ॥६१६८॥
एए चेव य दोसा, कहिया थीवेद आदिसुत्तेसु ॥
अयपाल-जंबु-सीउण्हपाडणं लोगिगी रोहा ॥ ६१६९ ॥ 'एत एव' अनन्तरोक्ता दोषाः स्त्रीवेदविषयाः ‘आदिसूत्रेषु' सूत्रकृताङ्गान्तर्गतस्त्रीपरि-25 १°यान्निहर्तुं वा विशोधयितुं वा, निर्ग्रन्थी निर्हरन्ती वा विशोधयन्ती वा नातिकामत्याज्ञामिति द्वितीयसूत्रम् ॥ तथा निर्ग्रन्थ्याश्च 'अधःपादे' पादतले स्थाणा कण्टको वा हीरो वा शर्करो वा 'पर्यापद्येत' अनुप्रविशेत् 'तच्च' कण्टकादिकं निर्ग्रन्थी न शक्नुयात् निहर्तु वा विशोधयितुं वा, तद् निर्ग्रन्थो निर्हरन् वा विशोधयन् वा नातिक्रामतीति तृतीयसूत्रम् ॥ निम्रन्थ्याश्चाक्षिण प्राणा वा बीजानि वा रजो वा पर्यापद्येत, 'तच' प्राणादिकं निर्ग्रन्थी न शक्नुयाद् निर्हर्तुं वा विशोधयितुं वा, तं निर्ग्रन्थो निर्हरन् वा विशोधयन् वा नातिक्रामतीति चतुर्थसूत्रम् । इति सूत्रचतुष्टयार्थः कां० ॥ २ यतैरेव तस्य कण्टकादेरुद्धरणं कर्त्त का० ॥ ३ 'क्काः चकाराद अपरे च बहवो दोषाः कां० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org