________________
षष्ठ उद्देशः ।
भाष्यगाथाः ६११२-२० ]
गतं परुषवचनम् । अथागारस्थितवचनमाह
अरें हरें बंभण पुत्ता, अंव्वो बप्पो त्ति भाय मामो ति ।
• भट्टिय सामिय गोमिय, लहुओ लहुआ य गुरुआ य ।। ६११६ ॥ अरे इति वा हरे इति वा ब्राह्मण इति वा पुत्र इति वा यदि आमन्त्रणवचनं ब्रूते तदा मासलघु । अवो बप्पो भ्रातर मामक उपलक्षणत्वाद् अम्ब भागिनेय इत्यादीन्यपि यदि वक्ति 5 तदा चतुर्लघु । अथ भट्टिन् स्वामिन् गोमिन् इत्यादीनि गौरवगर्भाणि वचांसि ब्रूते तदा चतुर्गुरुकाः आज्ञादयश्च दोषाः ॥ ६११६ ॥
संथवादी दोसा, हवंति धी मुंड ! को व तुह बंधू ।
मिच्छत्तं दिय वयणे, ओभावणता य सामिति ॥ ६११७ ॥
१६१७
भ्रातृ-मामकादीनि वचनानि ब्रुवाणेन संस्तवः - पूर्वसंस्तवादिरूपः कृतो भवति, ततश्च प्रति- 10 बन्धादयो बहवो दोषा भवन्ति । अम्ब तात इत्यादि ब्रुवतः श्रुत्वा लोकश्चिन्तयेत् — अहो ! एतेषामपि माता- पित्रादयः पूजनीयाः । अविरतिकाश्चामन्त्रयतो भूयस्तरा दोषाः । यद्वा स गृहस्थस्तेनासद्भूतसम्बन्धोद्धट्टनेन रुष्टो ब्रूयात् — धिग् मुण्ड ! कस्तवात्र 'बन्धुः ' स्वजनोऽस्ति येनैवं प्रलपसि ? । उपलक्षणमिदम्, अरे हरे इत्यादि ब्रुवतः परो ब्रूयात् त्वं तावद् मां न जानीषे कोऽप्यहमस्मि ततः किमेवम् अरे इत्यादि भणसि ? । एवमसङ्खडादयो दोषाः 115 ‘द्विजवचने च' ब्राह्मण इत्येवमभिधाने च मिथ्यात्वं भवति । खामिन् इत्याद्यभिधाने च प्रवचनस्यापभ्राजना भवति ॥ ६११७॥ गतमगार स्थितवचनम् । अथ व्यवशमितोदीरणवचनमाहखामित-वोसविता, अधिकरणाई तु जे उईरेंति ।
ते पावा णायव्वा, तेसिं च परूवणा इणमो ।। ६११८ ॥
क्षामितानि वचसा मिथ्या दुष्कृतप्रदानेन शमितानि, वोसवितानि - विविधमनेकधा मनसा 20 व्युत्सृष्टानि, क्षामितानि च तानि व्युत्सृष्टानि चेति क्षामित व्युत्सृष्टानि । एवंविधान्यधिकरणानि ये भूय उदीरयन्ति ते 'पापा : ' साधुधर्मबाह्या ज्ञातव्याः । तेषां च यं प्ररूपणा ॥ ६११८ ॥ उप्पायन उप्पण्णे, संबद्धे कक्खडे. य बाहू य ।
आवट्टणा य मुच्छण, समुघायऽतिवायणा चैव ॥ ६११९ ॥ लहुओ लहुगा गुरुगा, छम्मासा होंति लहुग गुरुगा य । छेदो मूलं च तहा, अणवटुप्पो य पारंची ॥। ६१२० ॥ साधू पूर्वं कलहं कृतवन्तौ, तत्र च क्षामित - व्युत्सृष्टेऽपि तस्मिन्नधिकरणेऽन्यदा तयोरेक एवं भणति — एवं नाम त्वया तदानीमहमित्थमित्थं च भणितः ; एष उत्पादक उच्यते, अस्य
Jain Education International
१ अतो बप्पो ताभा० । चूर्णौ अप्पो बप्पो इति दृश्यते ॥ २ अत्रान्तरे ग्रन्थानम् - ८००० कां० ॥ ३ 'वति, ब्रह्म चरतीति ब्राह्मण इति व्युत्पत्त्यर्थस्य तत्राघटनात् । स्वामिन् इत्याद्यभिधाने च प्रवचनस्यापभ्राजना भवति, अहो ! चाटुकारिणोऽमी इत्यादि ॥ ६११७ ॥ कां० ॥ ४ 'इयं' वक्ष्यमाणलक्षणा प्ररूपणा ॥ ६११८ ॥ तामेवाह - उप्पायग कां० ॥ ५ इह गाथाद्वयस्यापि पदानां यथासङ्ख्यं योजना कार्या । तद्यथा - द्वौ साधू कां० ॥
For Private & Personal Use Only
25
www.jainelibrary.org