________________
10
भाष्यगाथाः ५७७६-८३] पञ्चम उद्देशः ।
१५२३ पितरं मारित्ता रजं तिहा विभजामो । तं च रन्ना नायं । तत्थ जेट्टो 'जुवराया तुम पमाणभूओ कीस एवं करेसि ? ति तस्स भोगहरण-बंधण-ताडणादिया सबे दंडप्पगारा कया । मज्झिमो 'एय प्पहाणो' ति काउं तस्स भोगहरणं न कयं बंध-वह-खिसाईया कया । कणी. यसो (एएहिं वियारिउ' ति काउं तस्स कण्णविवोडदंडो खिंसादडो य कओ न भोगहरणाईओ। ___ अक्षरगमनिका-सदृशेऽप्यपराधे युवराजस्य भोगहरण-बन्धनादिको महान् दण्डः कृतः, मध्यमस्य बन्ध-वधादिको न भोगहरणम् , अव्यक्तः-कनिष्ठस्तस्य कर्णामोटिकादिकः खिसा च कृता । अयमर्थोपनयः-यथा लोके तथा लोकोत्तरेऽप्युत्कृष्ट-मध्यम-जघन्येषु पुरुषवस्तुषु बृहत्तमो लघुर्लघुतरश्च यथाक्रमं दण्डः क्रियते ॥ ५७८० ॥ प्रमाणभूते च पुरुषेऽक्रियासु वर्तमाने एते दोषाः... अप्पच्चय वीसत्थत्तणं च लोगगरहा दुरहिगम्मो।
आणाए य परिभवो, णेव भयं तो तिहा दंडो॥ ५७८१॥ लोकः सकषायमाचार्यं दृष्ट्वा ब्रूयात्-» एत एवाचार्या भणन्ति-अकषायं चारित्रं भवति, स्वयं पुनरित्थं रुष्यन्ति । एवं सर्वेषूपदेशेष्वप्रत्ययो भवति । शेषसाधूनामपि कषायकरणे विश्वस्तता भवति । लोको वा गहीं कुर्यात्-प्रधान एवामीषां कलहं करोतीति । रोषणश्च गुरुः शिष्याणां प्रतीच्छकानां च दुरधिगमो भवति । रोषणस्य चाज्ञां शिष्याः परिभवन्ति, न 15 च भयं तेषां भवति । अतो वस्तुविशेषकारणात् त्रिधा दण्डः कृतः ॥ ५७८१ ॥
गच्छम्मि उ पट्टविए, जम्मि पदें स निग्गतो ततो वितियं ।
भिक्खु-गणा-ऽऽयरियाणं, मूलं अणवह पारंची ॥ ५७८२ ।। गच्छे यस्मिन् पदे प्रस्थापिते निर्गतस्ततो द्वितीयं पदं परगणे सङ्क्रान्तः प्रामोति । तद्यथातपसि प्रस्थापिते यदि निर्गतस्ततश्छेदं प्रामोति, छेदे प्रस्थापिते निर्गतस्ततो मूलम् । एवं 20 भिक्षोरुक्तम् । गणावच्छेदिकस्यानवस्थाप्ये आचार्यस्य पाराश्चिके पर्यवस्यति । अथवा येन भक्तार्थनादिना पदेन गच्छाद् निर्गतस्ततो द्वितीयपदमन्यगणे गतस्य प्रारभ्यते । यथागच्छाद् भक्तार्थनपदेन निर्गतस्ततोऽन्यं गणं गतस्य स गणस्तेन समं न मुझे खाध्यायं पुनः करोति, एवं खाध्यायपदेन निर्गतस्य वन्दनकं करोति, वन्दनपदेन निर्गतस्यालापं करोति, आलापपदेन निर्गतस्य परगच्छश्चतुर्भिरपि पदैः परिहारं करोति । "भिक्खु-गणा-ऽऽयरियाणं" 25 इत्यादिना तु त्रयाणामपि अन्त्यप्रायश्चित्तानि गृहीतानि ॥ ५७८२ ॥ द्वितीयपदमाह
कारणे अगले दिक्खा, समत्ते अणुसहि तेण कलहो वा।
कारणें सः ठिताणं, कलहो अण्णोण्ण तेणं वा ॥ ५७८३ ॥ कारणे 'अनलस्य अयोग्यस्य दीक्षा दत्ता । समाप्ते च तस्मिन् कारणे तस्यानुशिष्टिः क्रियते। तथाऽप्यनिर्गच्छता तेन समं कलहोऽपि कर्तव्यः । कारणे वा शब्दप्रतिबद्धायां वसतौ स्थिता-30 स्ततोऽन्योन्यं 'तेन वा' मैथुनशब्दकारिणा समं कलहः क्रियते येन शब्दो न श्रूयेत ॥५७८३॥
॥अधिकरणप्रकृतं समाप्तम् ॥ १ - एतचिहान्तर्गतः पाठः का० एव वर्तते ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org