________________
6
15
९६०
दुविहो य होइ जोई, असव्वराई य सव्वराई य । ठायंतगाण लहुगा, कास अगीयत्थ सुत्तं तु || ३४३३ ॥
'ज्योतिः' अमिकायोद्दीनं तद् द्विविधं भवति --- 'असार्वरात्रिकं' कियतीमपि रात्रिं यत् प्रज्वलति, तद्विपरीतं सार्वत्रिकम् । उभयोरपि तिष्ठतां चतुर्लघुकाः । आह कस्य पुनरेतत् प्रायश्चित्तम् ! उच्यते-अगीतार्थस्य । सत्रं तु गीतार्थमधिकृत्य प्रवृत्तम् || ३४३३ ॥ 10 इत ऊर्द्धम् -- “नत्थि अगीयत्थो वा० " ( गा० ३३१३ ) इत्यारभ्य “रमणिज्ज भिक्ख नामो, ठायंतse जोइसालाए" ( गा० ३३३४ ) इतिपर्यन्तं भाष्यं तथैवात्र वक्तव्यम् ॥ अथ तत्र स्थितानां दोषानुपदशयति
उवगरणे पडिलेहा, पमजणाऽऽवास पोरिसि मणे य । निक्मणेय पवेसे, आवडणे चेव पडणे य ॥ ३४३४ ॥
सज्योतिषि वसतौ स्थितानामुपकरणप्रत्युपेक्षणे, वसतेः प्रमार्जने, आवश्यकस्य सूत्रार्थपौरुयोर्वा करणे, "मणे य" ति मनसा राग-द्वेषगमने, निष्क्रमणे च प्रवेशे च क्रमेण नैषेधिtrearraयोः करणे, 'आपतने च' गच्छतामुल्मुकादिषु प्रस्खलने, 'पतने च' प्रतीते, एतेषु या तेजःकायत्य आत्मनो वा विराधना तनिष्पन्नं प्रायश्चितम् । अथैतदोषभयात् प्रतिलेखनाप्रमार्जनादि न करोति ततोऽपि प्रायश्वित्तम् || ३४३४ ॥ किं पुनस्तद् ? इत्यत आहपण लहुओ लहुया, चंउरो लहुगा य चउसु ठाणेसु ।
लहुगा गुरुगा य मणे, सेसेसु वि होति चउलहुगा ॥। ३४३५ ॥
1
यदि ज्योतिःशालायां स्थिताः 'अभिसङ्घट्टो मा भूत्' इति कृत्वा वस्त्राद्युपकरणं न प्रत्युपेक्षन्ते ततो जघन्ये पञ्चकं मध्यम मासलघु उत्कृष्टे चत्वारो लघवः । वसतिं प्रमार्जयन्ति यद्वा निर्गच्छन्तः भविशन्तो वाऽमविराघनाभयात्र प्रमार्जयन्ति उभयत्रापि मासलघु । आव21 इयकं न कुर्वन्ति चतुर्लघु । सूत्रपौरुषीं न कुर्वन्ति • मासलघु । अर्थपौरुषीं न कुर्वन्ति मासगुरु । अथैतद्दोषभयादुपकरणप्रत्युपेक्षणां वसतिप्रमार्जनामावश्यकं सूत्रार्थपौरुष्यौ च कुर्वन्ति तत एतेषु चतुर्ष्वपि स्थानेषु प्रत्येकं चत्वारों मासा लघवः । यस्तु 'शोभनं समजनि यदेवं • सप्रकाशे स्थाने स्थिताः" इत्येवं रागं करोति, यस्य वा सप्रकाशे निद्रा नागच्छति स यदि तत्र द्वेषं करोति, तत एवं मनसा राग-द्वेषकरणे यथाक्रमं चतुर्गुरवश्चतुर्लघवश्च । 'शेषेष्वपि ' आव
20
सनिर्युक्ति-लघुभान्य-वृत्तिके बृहत्कल्पसूत्रे [ उपाश्रयप्रकृते सूत्रम् ६
अहवण वारितो, निकारणओ व तिण्ह व परेणं । छेयं चिय आवजे, छेयमओ पुव्वमाहंसु ।। ३४३२ ।। गाथाद्वयमपि गतार्थम् ( गा० ३४०४ - १) ॥ ३४३१ ॥ ३४३२ ॥ ज्योतिः खरूपं निरूपयति
१ आपतनं नाम - गच्छतामुल्मुकादिषु प्रस्खलनम्, पतनं प्रतीतम्, तयोर्या तेजःकायविराधना या चानागांढ परितापादिका आत्मविराधना तन्निष्पन्नं प्रायश्चित्तम् ॥ ३४३३ ॥ . अथैनामेव गाथां भाष्यकारो विवृणोति - पणगं भा० ॥
२ चउरो मासा य चउसु ताभा• विना ॥ ३
एतदन्तर्गतः पाठः कां• मो० ले० नास्ति ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org