________________
भाष्य गाथाः ३४७०-७६
सूत्रम्
पिण्डादिसूत्राणि ८-१० उवस्सगस्स अंतो वगडाए पिंडए वालोयए वा खीरे वा देहिं वा नवणीए वा सप्पिं वा तेल्ले वा फाणिए वा पूर्व वा सक्कुली वा सिहरिणी वा उक्खित्ताणि वा विक्खैित्ताणि वा विइकिन्नाणि वा विप्पइन्नाणि वा, नो कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा अहालं.
दमवि वत्थए ८॥ अथास्य सूत्रस्य कः सम्बन्धः? इत्याह
देहोवहीण डाहो, तदन्नसंघट्टणाय जोतिम्मि ।
संगाल चरणडाहो, एसो पिंडस्सुवग्धाओ ॥ ३४७४ ॥ तेन-शैक्षेण अन्येन वा-श्वान-गवादिना ज्योतिषः सङ्घटने कृते देहस्य वा उपधेर्वा दाहो भवति इति पूर्वसूत्रे उक्तम् । अत्रापि पिण्डादियुक्तोपाश्रये स्थितस्य 'साङ्गारं' सरागं १ "रोगेण सइंगालं" (पिण्डनि० गा० ६५९) ति वचनात् । पिण्डादिकं समुद्दिशतश्चरणस्य दाहो भवतीति । एष पिण्डसूत्रस्य पूर्वसूत्रेण सह 'उपोद्धातः' सम्बन्धः ॥ ३४७४ ॥ 16
अनेन सम्बन्धेनायातस्यास्य व्याख्या --उपाश्रयस्यान्तर्वगडायां पिण्डको वा लोचकं वा क्षीरं वा दधि वा नवनीतं वा सर्पिर्वा तैलं वा फाणितं वा पूपो वा शप्कुलिका वा शिखरिणी वा, एतान्युत्क्षिप्तानि वा विक्षिप्तानि वा व्यतिकीर्णानि वा विप्रकीर्णानि वा भवेयुः, नो कल्पते निम्रन्थानां वा निर्ग्रन्थीनां वा यथालन्दमपि वस्तुमिति सूत्रार्थः ॥ अथ भाप्यम्
पिंडो जं संपन्न, पिंडगेझं व पिंडविगई वा।
जंतु सभावा लुतं, तं जाणसु लोयगं नाम ।। ३४७५ ॥ पिण्डो नाम-यदशनादिकं 'सम्पन्नं' विशिष्टाहारगुणयुक्तं षड्रसोपेतमिति यावत् , यद्वा यत् 'पिण्डग्राह्य पिण्डरूपतया हस्ते ग्रहीतुं शक्यते, 'पिण्डविकृतिर्वा' गुडादिघनविकृतिरूपा पिण्डोऽभिधीयते । 'यत्तु' यत् पुनरशनादि खभावादेव 'लुप्तम्' आहारगुणैरनुपेतं तद् लोचकं नाम जानीहि क्षीर-दधि-नवनीत-सर्पिः-तैलादीनि सुप्रसिद्धानीति ॥ ३४७५ ॥
पूवो उ उल्लखजं, छुट्टगुलो फाणियं तु दविओ वा ।
सक्कुलिगाई सुकं, तु खजगं सूयि सव्वं ॥ ३४७६ ॥ १ दधी वा तामू० ॥ २-३ क्खिन्नाणि वा तामू० ताटी० भा० का० ॥ ४ एतदन्तर्गतः पाठः भा० का नास्ति ॥ ५°ख्या प्राग्वत् ॥ पिण्डादिपदानि तु भाष्येणैव व्याख्यायन्ते-पिंडो भा० ॥ ६ अत्र कां० ॥ ७°लानि सु° भा०॥ ८ चूर्णिकदभिमतः "खुडगुलो" त्ति पाठः । "खुइगुल्लो' ति फाणितं, 'द्रवितो व ति पिंडगुलो वा पाणिएण समं द्रवितो खुहुगुलो त्ति भण्णा" इति चूर्णी।
25
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
