________________
10
४८८
सनियुक्ति-लघुभाष्य-वृत्तिके वृहत्कल्पसूत्रे [ मासकल्पप्रकृते सूत्रम् १ ग्रहः, ततो वा सम्प्रति रथयात्रादौ समवसरणे सहस्रसङ्ख्याका अपि साधवो मिलिताः सन्तः आधाकर्मादिकं परिहरन्ति तथा पूर्वमपि परिहृतवन्त इत्यनेन सम्बन्धेनानुयानविषयो विधिर्वक्तव्यः । ततः पुरःकर्मखरूपं निरूपयितव्यम् । 'खलुः' वाक्यालङ्कारे । तथैव ग्लान्यविषयो विधिः प्रतिपादनीयः । गच्छप्रतिबद्धानां यथालन्दिकानां सामाचारी दर्शनीया । ततः 'उपरि' मासकल्पादूद्ध तिष्ठतां स्थविरकल्पिकानां दोषा अभिधातव्याः । ततः 'अपवादः' द्वितीयपदमुपदर्शनीयमिति द्वारगाथाद्वयसमासार्थः ॥ १६५९ ॥ ___ अथ विस्तरार्थ प्रतिपदं प्रचिकटयिषुः “यथोद्देशं निर्देशः” इति वचनप्रामाण्यात् प्रथमतः
प्रत्युपेक्षणाद्वारमभिधातुकाम इमां प्रतिद्वारगाथामाहप्रतिलेख
. पडिलेहणा उ काले, अपडिलेह दोस छसु वि काएसु । नाद्वारम्
पडिगहनिक्खेवणया, पडिलेहणिया सपडिवक्खा ॥ १६६०॥ प्रतिलेखना 'तुः' एवकाराथों भिन्नक्रमश्व काल एव कर्तव्या नाकाले । “अपडिलेह" त्ति अप्रतिलेखने प्रायश्चित्तम् । "दोस" ति दोषाः-आरभडाद्यास्तैर्दुष्टां प्रत्युपेक्षणां कुर्वतः प्रायश्चित्तम् । “छसु वि काएसु"त्ति घट्सु जीवनिकायेषु स्वयं प्रतिष्ठित उपधिर्वा प्रतिष्ठित इति ।
प्रतिग्रहस्य निक्षेपणं वर्षासु विधेयम् । प्रतिलेखना 'सप्रतिपक्षा' सापवादा भवतीति । एतानि _ 1 द्वाराणि वक्तव्यानीति समासार्थः ॥ १६६० ॥ व्यासार्थ तु प्रतिद्वारमभिधित्सुराहप्रतिलेख
सूरुग्गए जिणाणं पडिलेहणियाएँ आढवणकालो।
थेराणऽणुग्गयम्मी, ओवहिणा सो तुलेयव्वो ॥ १६६१ ॥ सूर्ये उद्गते सति जिनानां जिनकल्पिकानाम् “एकग्रहणे तज्जातीयग्रहणम्" इति वचनादपरेषामपि गच्छनिर्गतानां प्रतिलेखनाया आरम्भणकालो मन्तव्यः । 'स्थविराणां' स्थविरक
20 ल्पिकानामनुगते सूर्ये प्रत्युपेक्षणायाः प्रारम्भकालः । स चोपधिना तोलयितव्यः ॥ प्राभातिक.
कथम् ? इति चेद् उच्यते-इह प्राभातिकप्रतिलेखनायां भूयांस आदेशाः सन्ति, अत
स्तत्प्रतिपादकः पश्चवस्तुकवृत्युक्तो वृद्धसम्प्रदायो लिख्यतेविषयका आदेशाः
को पडिलेहणाकालो ? एगो भणइ-जयाँ वायसा वासंति तया पडिलेहिजउ, तो पट्ट१ "अत्रादेशाः-अन्ये ब्रुवते-जया वेलया वायसा आगच्छंति म प्रतिलेखनिकायाः प्रारम्भकालः । अन्य-हस्तलेखाप्रदर्शनमिति । द्वावप्येतो अनादेशौ । तहा आवश्यकः कर्त्तव्यः यथा दशभिः स्थानः प्रतिलेखितैरादित्य उगच्छति, स प्रारम्भकालः प्रतिलेखनिकायाः । कतरे पुनर्दश ? पञ्च अहाजाताई, तिनि उकस्सया कप्पा, तेसिं एको सोत्तिओ दो ओण्णिया, संथारओ उत्तरपट्टो । दंडओ वा एकारसमो ।" इति विशेषो । वृहद्भाये खेवमादेशाः
"काए वेलाए पुण, पडिलेहणियाएँ आढवणकालो ? । केयी भगति जाधे, कागा खलु परडिता होति ॥ अरुणोदयम्मि केयी, कररेहा जाव दीसितुं केयिं । एते तु अणादसा, के पुण काले? इमं सुणसु ॥ सूरुग्म जिलाणं, पडिलेहणियाएँ भाडवणकालो । राणऽणुग्गयम्मी, ओवधिणा सो तुलेतव्यो । भवजात तिणि कप्पा, संथारग पट्ट उत्तरो चेव । डंडग एकारसमो, पेहितें जध सूरों उद्वेति ॥" २'को वृष श.॥ ३°या कुबुडो वाला तथा पडिलेहिबउ । अचो भा० ॥
नाया: काल:
प्रतिलेख- नाकाल
सपा