________________
भाष्यगाथाः १७२]
पीठिका । न खंडियं, अहं चेव आगया । साभिन्नाणं पत्तियावियो । एवं जो ससमयवत्तवयं परसमयवत्तव्यं भणइ, ओदइयभावलक्खणेणं उवसमियभावलक्खणं परूवेइ ताहे अणणुयोगो भवति । सम्मं परू विजमाणे अणुयोगो ॥
साप्तपदिकोदाहरणमेवम–एगम्मि पच्चंतगामे एगो ओलग्गयमणूसो साह-माहणाईणं न सुणेइ नेव अल्लियइ न वा वसहिं देइ 'मा मम धम्मं कहेहिइ, तो हं मा सदयो होहा-5 मिति । अन्नया तं गामं साहुणो आगया पडिस्सयं मग्गंति । ताहे सो गोहिल्लएहिं 'एएसिं वसहिं न देसि ति एएहि य पवंचिओ होउ'ति तस्स घरं कहियं । 'इत्थ एरिसो तारिसो सावगो'त्ति ते पुच्छंता गया । दिट्टा, जाव न चेव आढाइ । तत्थ एगेण साहुणा भणियं- . जइ न चेव सो एसो, अहवा पवंचिया मो ति । तं सोऊण ते पुच्छिया। जहावतं कहियं । सो चिंतेइ-अहो ! अकजं, मं ताव पवंचंतु, साहुणो कह पवंचिंति ? । ताहे 'मा तेसिं 10 समो होउ'त्ति तेण भणियं-देमि वसहिं जइ मम धम्मं न कहेह । साइहिं भणियं-एवं होउ ति । दिन्नं घरं । वासारत्ते वैत्ते आपुच्छंति-विहरामो । ताहे पयट्टा साहुणोऽन्नत्थ विहरि । तेण अणुबइया । सीमापजंते धम्मो कहिओ । तत्थ न किंचि तरइ घेत्तुं मूलगुणं उत्तरगुणं वा मंसविरई वा । पच्छा सत्तवइयं वयं दिन्नं मारेउकामेणं जावइएणं कालेणं सत्तपयाई ओसक्किजंति एवइयं कालं पडिक्खित्ता मारेयवं 'संबुज्झिस्सइ'ति काउं । गया साहुणो । 15 अन्नया चोरियाए गओ। अवसउणेण नियत्तो रतिं सणियं घरं एइ । तदिवसं तस्स भगिणी आगएल्लया पुरिसनेवत्थं काउं भाउज्जाइयाए समं नडपिच्छैगा गया । चिरेण आगया निदकंता तह चेव एगंतस्सयणे सइया । इयरो य आगओ पिच्छइ 'परपुरिसो' त्ति असिं उक्करिसित्ता 'आहणामि' त्ति ववसिओ । वयं संभरियं । ठिओ ‘सत्तपयंतरं अच्छामि' ति। एयम्मि अंतरे भगिणीए बाहा भाउजाइयाए अक्कंतिया । ताए दुक्खाविजंतीए भणियं-30 अवणेहि मे बाहातो सीसं । तेण सरो सन्नाओ-भगिणी मे एसा पुरिसनेवत्थिय ति । दिट्टा । लजिओ जाओ 'अहो ! मणेणं अकजं कयं' ति । उवणओ जहा सावगभजाए। सो संबुद्धो पबइओ॥
कोङ्कणकदारकोदाहरणमिदम्--कोंकणगविसए एगो दारगो । तस्स माया मया । पिया से अन्नमहिलं न लहइ 'सवत्तिपुत्तो अच्छइ' त्ति काउं । अन्नया सपुत्तो कट्टाणं गओ, 25 ताहे णेण चिंतियं-एयस्स भएणं महिलियं न लभामि–ति मारेमि । तओ पुत्तो भणिओवच्छ ! कंडं आणेहि । सो पहाविओ । अण्णेण कंडेण विद्धो । दारएण लवियं-किं कंडं खित्तं ? विद्धो मि । पुणो वि खित्तं । रडतो मारिओ । पुवं 'अयाणंतेण विद्धो मिति अणणुयोगो, 'मारिजामि' ति एवं नाए अणुयोगो । अहवा 'सारक्खणिजं मारेमि'ति अणणुयोगो, सारक्खंतस्स अणुयोगो। एवं अन्नम्मि परूवियत्वे अन्नं परूवेमाणस्स विपरीतत्वादननु-30 योगः, यथाभूतं प्ररूपयतोऽनुयोगः ॥ १°ग्गइमणू भा० विना ॥ २ वित्ते भा० ॥ ३ °च्छणगया डे० ॥ ४ यथारूपं प्ररू° भा०॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org