________________
भाष्यगाथाः १७०-७१] पीठिका ।
५३ ___ कालस्यानुयोगेऽननुयोगे च स्वाध्याय उदाहरणम् - एगो साहू पाओसियं परियटुंतो रहसेण कालं न याणाति । सम्मदिट्टिया य देवया तं हियट्टयाए संबोहेइ मिच्छादिट्टियाए भएणं । सा तक्कस्स घडं भरेउं महया सद्देणं उग्घोसेइ-महियं महियं ति । सो तीसे कन्नारोडयं असहमाणो भणइ-अहो ! तकस्स वेल त्ति । सा भणइ-जहा तुझं सज्झायस्स वेला । उवउत्तो 'मिच्छा दुक्कडं' भणइ । देवताए अणुसासिओ-मा एवं काहिसि, मा मिच्छादिट्टिगाए छलिजिहिसि । तस्स अकाले सज्झायंतस्स अणणुयोगो । तम्हा काले पढियवं, तो अणुयोगो भवति ॥
वचनस्यानुयोगेऽननुयोगे च द्वे उदाहरणे-बधिरोल्लापो ग्रामेयकश्च ।
एगम्मि य गामे बहिरकुडुंब परिवसइ, थेरो थेरी य । ताणं पुत्तो हलं वाहेइ । अन्नया सो हलं वाहेउं गओ खित्ते हलं वाहेइ । अण्णो य मणूसो तेण पासेणं जाइ। तेण सो पंथं 10 पुच्छिओ । सो बहिरो चिंतेइ–एस बलद्दे सिंगेइ । तओ भणइ-अरे! मम घरे जाइलगा बलद्दा, कहमेए सिंगेसि ? न हवसि-ति हलं उवत्तेउं तस्स पहाविओ । इयरो चिंतेइगहिल्लओ एस । संपट्टिओ । तस्स य भज्जा भत्तं घित्तुमागया। सो भज्जाए कहेइ-बइल्ला सिंगिय त्ति । सा चिंतेइ-एस भगइ 'अलोणयं भत्तं'ति । तओ भणइ-लोणियं भवउ मा वा, ते माऊए सिद्धं । सा घरं गया सासूए कहेइ-'अलोणयं तव पुत्तो भणइ । सा य कत्तं-15 तिया चिट्टइ । तओ चिंतेइ-एसा भणइ 'अइथूलं कत्तेसि' । ताए पडिभणियं-थूलं वा भवउ वरडं वा, थेरस्स पुत्तं होहिइ । सा थेरं सदावेत्ता भणइ-सवं एयं अतिथूलं तो तव पुत्तं होहिइ । तत्थ तिला विसारिया । सो रक्खगो आसि । सो चिंतेइ-एसा भणइ 'तुमे तिला खाइया' । ततो सवहं करेइ-पीएमि ते जीवियं जैइ एगं पि तिलं खाएमि । एवं जइ एगवयणेणं परवेयत्वं दुवयणेण परूवेइ, दुवयणेण वा एगवयणेणं तो अणणुयोगो। अह तह 20 चेव परूवेइ तो अणुयोगो॥
ग्रामेयकोदाहरणमेवम्-एका नागरमहिला भत्तारे मए 'कट्ठाईणि वि ता अकीयाणि घेच्छामु' त्ति अजीवमाणी खुड्डलयं पुत्तं घेतुं गामे पवुत्था । सो दारतो वढं तो मायरं पुच्छइकहिं मम पिया ? । तीए भणियं-मओ सो। केण इ जीवियाइओ ?। भणइ-ओलग्गाए । तो खायं अहमवि ओलग्गामि । सा भणइ-न याणसि । तओ पुच्छइ-कहमोलग्गिज्जइ ? | 25 भणिओ-विणयं करेज्जासि । केरिसो विणओ ? । जुक्कारो कायवो, नीयं चंकमियत्वं, छंदागुवत्तिणा भवियत्वं । सो भणइ-एवं काहामो । सो नगरं पहाविओ । अंतरा य तेण वाहा निलुक्का दिट्टा, वड्डेणं सद्देणं जुक्कारो कओ । तेण सद्देणं मिगा पलाया । तेहिं घेतं पहओ। तेण सब्भावो कहिओ । मुक्को भणिओ य-जया एरिसं पिच्छिज्जासि तया निलकंतेण सणियमागंतवं, न उल्लाविजइ, सणियं वा । तओ इंतेण रयगा दिट्टा । ताहे निलकंतो सणियं 30 एइ । तेसिं च रयगाणं दिणे दिणे पुत्ताई हीरंति । तओ ठाणयं बद्धं रक्खंति इंते चोरे। 'एस चोरो निलुकंतो एति' तओ बंधिउं पिट्टिओ। सब्भावे कहिए मुक्को भणिओ य-भणि
१ माया य डे० ॥ २ जय एगं भा० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org