Page Text
________________
अत्यन्ता
दनुपलब्धिः
रनुप.
सनियुक्ति-भाष्य-वृत्तिके बृहत्कल्पसूत्रे नन्दी-ज्ञानपञ्चकम्
अत्थस्स दरिसणम्मि वि, लद्धी एगंततो न संभवइ । नुपलब्धिः
दट्ट पि न याणंते, बोहिय पंडा फणस सत्तू ॥४७॥ अर्थस्य दर्शनेऽपि कस्यचित्तदर्थविषया 'लब्धिः' अक्षराणां लब्धिरेकान्ततो न सम्भवति । तथा च 'बोधिकाः' पश्चिमदिग्वर्तिनो म्लेच्छाः पनसं दृष्ट्वाऽपि 'पनसः' इत्येवं न जानते, तेषां 5 पनसस्याऽत्यन्तपरोक्षत्वात् , न हि तद्देशे पनसः सम्भवति । तथा 'पाण्डाः पाण्डुमथुरावासिनः सक्तून् दृष्ट्वाऽपि 'सक्तवोऽमी' इति न जानते, तेषां हिं सक्तवोऽत्यन्तपरोक्षाः, ततो न
तदर्शनेऽपि तदक्षरलाभः ॥ ४७ ॥ सम्प्रति सामान्यादनुपलब्धिमाहसामान्या
अत्थस्स उग्गहम्मि वि, लद्धी एगंततो न संभवति ।
सामन्ना बहुमज्झे, मासं पडियं जहा दहूं ॥४८॥ 10 अर्थस्यावग्रहेऽपि तदन्येनार्थेन 'सामान्यात्' सादृश्यादेकान्ततः 'लब्धिः' अक्षरलब्धिर्न सम्भवति । यथा बहुमध्ये पतितं माषं दृष्ट्वाऽपि तदन्येन सामान्यान्न तदक्षरे लभते ॥ १८॥
विस्मृतेरनुपलब्धिमाहविस्मृते
अस्थस्स वि उवलंभे, अक्खरलद्धी न होइ सव्वस्स । लब्धिः
पुबोवलद्धमत्थे, जस्स उ नामं न संभरति ॥ ४९ ॥ 15 अर्थस्य पूर्व पश्चाच्चोपलम्भेऽपि सर्वस्य 'अक्षरलब्धिः ' तद्विषयाऽक्षरलब्धिर्न सम्भवति । कस्य न भवति ? इत्यत आह-यस्याऽर्थे विवक्षितार्थविषयं पूर्वोपलब्धं नाम न संस्मरति ॥४९॥
तदेवमुक्ता त्रिविधाऽप्यनुपलब्धिः । अधुना सादृक्षतो विपक्षतश्चोपलब्धिमाहतो विप
सारिक्ख-विवक्खेहि य, लभति परोक्खे वि अक्खर कोइ । क्षतचोपलब्धिः
सबलेर-बाहुलेरा, जह अहि-नउला य अणुमाणे ॥ ५० ॥ 20 कश्चित् परोक्षेऽप्यर्थे दृश्यमानार्थसादृश्यादक्षरं लभते, यथा 'शाबलेय-बाहुलेयाः' शाबलेयबाहुलेयाक्षराणि । तथाहि-कश्चित् शाबलेयं दृष्ट्वा तत्सादृश्यात् परोक्षेऽपि बाहुलेये तदक्षराणि लभते 'ईदृशो बाहुलेयः' इति । तथा कश्चिद वैपक्ष्येण परोक्षेऽर्थे तदक्षरं लभते, यथा-अहिदर्शनान्नकुलानुमाने नकुलदर्शनाद्वा सर्पानुमाने ॥ ५० ॥
सम्प्रत्युभयधर्मदर्शनत उभयाक्षरलब्धिमाहउभय25
एगत्थे उवलद्ध, कम्मि वि उभयत्थ पञ्चओ होइ । धर्मद शेनत
___अस्सतरि खर-ऽस्साणं, गुल-दहियाणं सिहरिणीए ॥५१॥
'कस्मिंश्चिद्' उभयधर्मयोगिनि उभयावयवयोगिनि वा एकस्मिन्नर्थे उपलब्धे उभयत्र परोक्षे ब्धिः
'प्रत्ययः' तदक्षरलाभो भवति । यथा 'अश्वतरे' वेगसरे दृष्टे खरस्याऽश्वस्य च प्रत्ययः-तदक्ष.
रलाभः । यथा वा शिखरिण्यामुपलब्धायां गुड-दनोः प्रत्ययः-गुड-दध्यक्षरलाभः ॥ ५१ ॥ 30 औपम्यत उपलब्धिमाह
१पणस ता० ॥२°स्सुवग्ग भा० डे० । स्स उवग्ग मो० कां० ले० ॥ ३-४ व ता०॥ ५ क्खेण वि ल° ता० ॥ ६°तरे खरऽसाणं ता० विना ॥
साहक्ष.
उपल
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002510 |
| Book Title | Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | Bhadrabahuswami |
| Author | Chaturvijay, Punyavijay |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 296 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 18 MB |