________________
भाष्यगाथाः २९१-९५] पीठिका । कुमारस्स दिन्ना । तस्स वि कुमारस्स अन्नो गामो दिन्नो । अन्नया तस्स कुणालस्स अंधयस्स पुत्तो जाओ । सो य अंधकुणालो गंधवे अईव कुसलो । अन्नया अन्नायचजाए गायतो हिंडइ । तत्थ रन्नो निवेइयं, जहा-एरिसो तारिसो गंधविओ अंधलओ । रन्ना भणियं
आणेह । आणीओ । जवणीअंतरिओ गायइ । ताहे अईव राया असोगो अक्खित्तो। ताहे भणइ-किं देमि ? । इत्थ कुणालेण गीयं-"चंदगुत्तपपुत्तो य" (गाथा २९४) इत्यादि। गाथा । ताहे रन्ना पुच्छियं-को एस तुमं? । तेण कहियं-तुन्भं पुत्तो । जवणियं अवसारेउं कंठे घेत्तुं अंसूपाओ कओ । भणियं च णेण-किं कागिणीए वि नारिहसि जं कागिर्णि जायसि ? । अमच्चेहिं भणियं-रायपुत्ताणं रज्जं कागिणी । रन्ना भणियं-किं काहिसि अंधगो रजेणं ! । कुणालो भणइ-मम पुत्तो अस्थि । कया जाओ? । संपइ भूओ। आणीओ। संपइ ति से नामं कयं । रजं दिन्नं ।।
____10 अक्षरगमनिका—'पाटले' पाटलिपुत्रके नगरे अशोको राजा । कुणालस्तस्य पुत्रः । उज्जयिन्यां राज्ञः खयमेव तद्योग्यलेखलिखनम्-अधीयतामिति । मात्राधिके सति न वाचकैर्वाच्यते । ततः खयमेव वाचना । ततो 'मौयोणामप्रतिहता आज्ञा' इति विचिन्त्य स्वयं तप्तशिलाकया नेत्रयोरञ्जनम् । ततो नृपे ज्ञानं । ततः परितप्य स राज्ञा ग्रामगतः कृतः । ततः सुतस्य जन्म । गन्धर्वेण समस्तस्यापि लोकस्य 'आवर्तना' आवर्जनं निवेदनम्-कोऽप्य-10 न्धोऽतीव गन्धर्वे कुशल इति । ततस्तस्याऽऽनयनम् । परितोषे याच्या गाथा-"चन्द्रगुप्तप्रपौत्र" इत्यादि । अत्राप्युपनयः स एव ॥ २९२ ॥ २९३ ॥ २९४ ॥ अथवा भावाधिके इदं लौकिकमाख्यानम्
भावाधिक कामियसरस्स तडे वंजुलरुक्खो महइमहालओ । तत्थ किर रुक्खे विलग्गिउं जो सरे व
वानरोदा.
हरणम् पडइ सो जइ तिरिक्खजोणिओ तो मणूसो भवइ, अह मणूसो पडति तो देवो भवइ, 20 अह बिइयं वारं पडइ तो प्रकृतिमेव गच्छइ । तत्थ वानरो सपत्तिओ पाणियं पाउं ओयरइ । अन्नया पाणीयपायणट्टाए आगओ । सो संलावं प्रकृतिगमनविरहितं श्रुत्वा सपनीकश्चिन्तयति-रुक्खं विलग्गिउं सरे पडामो जा माणुसजुयलं भवामो । पडियाणि । उरालं माणुसजुयलं जायं । सो भणइ-पुणो पडामो जाव देवजुयलं होमो । इत्थी वारेइ-को जाणइ जइ न हुजा ? । पुरिसो भणइ-जइ न हुज्जामो किं माणुसत्तणं पि अम्हं नासिहिडू ? । वारिज-25 माणो वि पडिओ वानरो जाओ । पच्छा रायपुरिसेहिं गहिया सा इत्थी रन्नो भज्जा जाया । इयरो वि मायारएहिं गहिओ गदाओ ? सिक्खाविओ । अन्नया ते मायारगा रन्नो पुरओ पेच्छं दिति । राया देवीए समं पिच्छइ । ताहे सो वानरो देविं निज्झायंतो अभिलसइ । ताहे ताए अणुकंपाए वानरो भणिओ
जो जहा वट्टए कालो, तं तहा सेव वानरा ।।
मा वंजुलपरिभट्ठो, वानरा पडणं सर ॥ २९५॥ यो यथा वर्तते कालः 'त' कालं तथा सेवख वानर ! । वञ्जुलवृक्षादेकवारं परिभ्रष्ट:१°इओ ज° मो० डे० त०॥
0
बृ.१२ Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org