Page Text
________________
भाष्यगाथाः २३२-३९] पीठिका । शिष्याणामनुयोगं प्रवर्त्तयति । यदि वा द्वितीये भङ्गे तेऽपि शिष्या नियुक्ता अनियुक्तमाचार्यमनुयोगे प्रवर्त्तयन्ति । एवं तृतीये द्वितीये च भङ्गेऽनुयोगस्य प्रवृत्तिः । प्रथमे तु सर्वथा न भवति । चतुर्थे प्रवृत्तिनिःप्रतिपक्षा ॥ २३४ ॥ २३५ ॥ तत्र गोदृष्टान्तविषयं भङ्गचतुष्टयं व्याख्यानयति
अप्पण्डया य गोणी, नेव य दुद्धा समुजओ दुर्बु । खीरस्स कओ पसवो, जइ वि य सा खीरदा घेणू ॥ २३६ ॥ बीए वि नत्थि खीरं, "थेवं व हविज एव तइए वि । अत्थि चउत्थे खीरं, एसुवमा आयरिय-सीसे ॥२३७॥ अहवा अणिच्छमाणमवि किंचि उजोगिणो पवत्तंति । तइए सारिते वा, होज पवित्ती गुणिते वा ॥ २३८॥
10 गौरप्रसुता, नैव च दोग्धा तां दोग्धुं समुद्यतः, ततो यद्यपि सा क्षीरदा धेनुस्तथाप्यस्मिन् प्रथमभने कुतः क्षीरस्य प्रसवः ? नैव कुतश्चित् ॥ २३६ ॥
द्वितीयेऽपि भङ्गे 'दोहकोऽनियुक्तो गौनियुक्ता' इत्येवंरूपे नास्ति क्षीरम् , दोहकस्यानियुक्तत्वात् । अथवा गौः प्रस्नुतेति स्तनेषु गलत्सु स्तोकं क्षीरं भवेत् । एवं तृतीयेऽपि भङ्गे 'दोहको नियुक्तो गौरनियुक्ता' इत्येवंलक्षणे नास्ति क्षीरप्रसवः, स्तोकं वा स्याद् दोहकगुणेन । 15 चतुर्थे पुनर्भङ्गे गौरपि प्रस्नुता दोहकोऽपि नियुक्त इत्यस्ति क्षीरप्रसवः । एषा उपमा' भङ्गचतुष्टयात्मिका आचार्य-शिप्ययोरप्यनुयोगस्य प्रसवे वेदितव्या । तथाहि-आचार्योऽप्यनियुक्तः शिष्या अपि अनियुक्ता इति प्रथमभङ्गे नास्त्यनुयोगस्य प्रवृत्तिः । अनियुक्त आचार्यः शिष्या नियुक्ता इति द्वितीयेऽपि भङ्गे नानुयोगः, आचार्यस्यानियुक्तत्वात् ॥ २३७ ॥
अथवा अनियुक्तमाचार्यमनिच्छन्तमपि उद्योगिनः शिप्याः किञ्चित्प्रतिपृच्छादिभिरनुयोगं 20 कर्तुं प्रवर्त्तयन्ति, ततो भवति द्वितीयेऽपि भङ्गेऽनुयोगस्य प्रवृत्तिः । 'तृतीये' 'आचार्यों नियुक्तः शिष्या अनियुक्ताः' इत्येवंरूपे नास्त्यनुयोगस्य सम्भवः, अथवा पुनः पुनः सारयत्याचार्य अथवा श्रोतुमनिच्छन्तमपि शैलसमानं कश्चिच्छ्रोतारं पुरतो विन्यस्य ‘मा नश्यत्वनुयोगः' इति 'गुणयति' गुणननिमित्तमनुयोगं कुर्वति भवेदनुयोगः ॥ २३८ ॥ अत्र दृष्टान्तः कालकाचार्यः । तमेवाह
सागारियमप्पाहण, सुवन्न सुयसिस्स खंतलक्खेण । कहणा सिस्सागमणं, धूलीपुंजोवमाणं च ॥ २३९ ॥
चार्यकउजेणीए नयरीए अञ्जकालगा नामं आयरिया सुत्त-ऽत्थोववेया बहुपरिवारा विहरति । थानकम् तेसिं अञ्जकालगाणं सीसस्स सीसो सुत्त-ऽत्थोववेओ सागरो नाम सुवनभूमीए विहरइ । ताहे अजकालया चिंतेंति-'एए मम सीसा अणुओगं न सुणंति तओ किमेएसिं मज्झे 30 चिट्ठामि ?, तत्थ जामि जत्थ अणुयोगं पवत्तेमि, अवि य एए वि सिस्सा पच्छा लजिया
१दोद्धा ता० ॥ २ दोर्द्ध ता० ॥ ३ विइए ता० ॥ ४ थोवं ता० ॥ ५°चार्याः भा० ॥ ६°य अप्पा ता० ॥
25
कालका
०१० Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002510 |
| Book Title | Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | Bhadrabahuswami |
| Author | Chaturvijay, Punyavijay |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 296 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 18 MB |