Page Text
________________
३२४ जैनदर्शन में कारण-कार्य व्यवस्था : एक समन्वयात्मक दृष्टिकोण
१०५. द्वात्रिंशत्-द्वात्रिंशिका, नियति द्वात्रिंशिका, श्लोक २१ १०६. "स्पर्शनादि - मनोऽन्तानि स्पर्श - नयन - रसन - घ्राण - श्रवण - मनांसि
एतानीन्द्रियाणि, भूतसामान्यजातिमान् भूतत्वलक्षणजातिमान् पृथिव्यादिविषयः, तत्र मनः अहन्नियतम् अहं सुख्यहं दुःखीत्याद्यहंकारापराभिधानाभिमाननियतं, द्रव्यं पूर्वापरपर्यायानुगामि, परिणामि परिणमनशीलम्, अनुमूर्ति च मूर्तिः शरीरम्, मूर्तिमनुसरतीति अनुमूर्ति, प्रतिशरीरनियतं यावन्ति शरीराणि तावन्ति
मनासीत्यर्थः" -द्वात्रिंशत्-द्वात्रिंशिका, नियति द्वात्रिंशिका, श्लोक २१ की टीका १०७. "स्पर्श-रूप-रस-गन्ध-शब्दानां मध्यात् स्पर्शकविषयत्वलक्षणो धर्मः
स्पर्शनेन्द्रियस्य रूपैकविषयत्वलक्षणो धर्मो नयनेन्द्रियस्य, रसैकविषयत्वलक्षणो धर्मो रसनेन्द्रियस्य, गन्धैकविषयत्वलक्षणो धर्मो घ्राणेन्द्रियस्य, शब्दैकविषयत्वलक्षणो धर्मः, श्रवणेन्द्रियस्येत्येवं परस्परविरुद्धधर्माध्यासात् तेषां वैलक्षण्यमित्यर्थः।" -द्वात्रिंशत् द्वात्रिंशिका, नियति द्वात्रिंशिका, श्लोक २२ पर
आचार्य विजयलावण्यसूरि टीका १०८. नियति द्वात्रिंशिका (गुजराती अनुवाद और विवरण सहित)-श्लोक २१ के
विवरण में १०९. द्वात्रिंशत्-द्वात्रिंशिका, नियति द्वात्रिंशिका, श्लोक २३ ११०. 'दुःखादिनिरयः अतिशयितासह्ययातनापरिकलितोऽन्योऽन्याभिभवकदर्थितो दुःखातिदुः
खातिदुःखतमकाम-क्रोध-मोहातिरेकशालिनरदुःखातिदुःखातिदुःखतमकाम-क्रोधमोहातिरेकशालिनर नियत्यैव तथाविधं नान्यथाभूतं, तिर्यक्षु तिर्यग्योनिषु, पुरुषोत्तमाः विशिष्टातिशयशालिनः पुरुषाः, रक्तायां भूमौ नियत्यैव तथाविधाः अजनायां तु अजनायां भूमौ पुनः, सुखजाः सुखसमुत्पन्नाः सुखैकभागिनः किन्तु न गुणोत्तराः एतदपि नियतिमाहात्म्यमिति भावः।" -द्वात्रिंशत्-द्वात्रिंशिका, नियति
द्वात्रिंशिका, श्लोक २३ पर आचार्य विजयलावण्यसूरि टीका १११. द्वात्रिंशत्-द्वात्रिंशिका, नियति द्वात्रिंशिका, श्लोक २५ ११२. यथा सूर्ये-कमलयोगः उदिते सूर्य पंकजः प्रफुल्लितो भवति, न च तत्र कोऽपि हे
सूर्य! त्वं कमलं विकाशय, कमल! त्वं सूर्योदयतो विकसितो भवत्येवमुपदिशति, तथा बुद्धेः ज्ञानस्य, उपदेशः तत्तद्विषयकथनलक्षणः न च स्यात् न च भवेत्, तर्हि ज्ञानं कथं प्रतिबुद्धस्य भवतीत्याकांक्षायामाह तत्त्वं चेति प्रत्यभिजातयः विशिष्टजातिमन्तः, तेभ्यः पूर्वागमादिभ्यः अस्य वाक्यस्यायमर्थोऽयं चास्याभिप्राय इति कस्यचिदुपदेशमन्तरेणैव तत्त्वं वस्तु प्रतिबुध्यन्ते जानन्ति, अयं च स्वभावो नियति बलादेवेति भावः। -द्वात्रिंशत् द्वात्रिंशिका, नियति द्वात्रिंशिका,
श्लोक २५ पर आ.विजयलावण्यसूरि टीका ११३. द्वात्रिंशत् द्वात्रिंशिका, नियति द्वात्रिंशिका, श्लोक २६
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002509 |
| Book Title | Jain Darshan me Karan Karya Vyavastha Ek Samanvayatmak Drushtikon |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Shweta Jain |
| Publisher | Parshwanath Shodhpith Varanasi |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 718 |
| Language | Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 11 MB |