________________
महोपाध्याय-श्रीसिद्धिचन्द्रगणिविरचितं
काव्यप्रकाशखण्डनम् ।
॥ ऐं नमः । महोपाध्याय-श्रीभानुचन्द्रगणिगुरुभ्यो नमः ॥ श्रेयःश्रियं तनुमतां तनुतां स शम्भुः श्रीअश्वसेनधरणीरमणाङ्गजन्मा। उत्कण्ठिता त्रिपथगानिभतस्त्रिमूर्तियालोकते त्रिजगतीमिव यस्य कीर्तिः॥१
जीयाच्छीमदुदारवाचकसभालङ्कारहारोपमो
लोके संप्रति हेमसूरिसदृशः श्रीभानुचन्द्रश्चिरम् । श्रीशत्रुञ्जयतीर्थशुल्कनिवप्रत्याजनोद्यद्यशाः
शाहिश्रीमदकब्बरापित 'म हो पा ध्या य' दृप्यत्पदः ॥२ शाहेरकब्बरधराधिपमौलिमौलेश्वेतःसरोरुहविलासषडंहितुल्यः । विद्वच्चमत्कृतिकृते बुधसिद्धिचन्द्रः काव्यप्रकाशविवृतिं कुरुतेऽस्य शिष्यः ॥३
प्रायाः कापि गिरो गुरोरिह परं दूष्यं परेषां वचो
वृन्दं मन्दधियां वृथा विलपितं नास्माभिरुट्टतितम् । अत्र स्वीयविभावनैकविदितं यत् कल्पितं कौतुकाद्
वादिव्यूहविमोहनं कृतधियां तत्प्रीतये कल्पताम् ॥ ४ पररचितकाव्यकण्टकशतखण्ड[खण्ड]नताण्डवं कुर्मः । कवयोऽद्य दुर्दुरूढाः खैरं खेलन्तु काव्यगहनेषु ॥ ५
तत्रादावनुवादपूर्वकं का व्य प्रकाश ख ण्ड न मारभ्यते । नियतिकृतनियमरहितां हादैकमयीमनन्यपरतश्राम् ।
नवरसरुचिरा निर्मितिमादधती भारती कवेर्जयति ॥ (मू० का० १) नियतिरदृष्टं तस्कृतो नियमस्तद्रहितामित्यर्थः । अत एवोक्तम् -
भपारे काव्यसंसारे कविरेकः प्रजापतिः।
यथाऽमै रोचते विश्वं तथैव परिवर्तते ॥ इति । अयमों न साधुः । काव्येऽपि नियमस्य सत्त्वात् । शब्दे छन्दःप्रभृतिषु तथा च उपद्रसविशेषे तत्तद्रीतिविशेषे तत्तत्मबन्धे भाषाविशेषे च नियमस्य सत्त्वात् । अर्थेऽपि .
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
