________________
हद
प्रमाणसङ्ग्रहे
[ कारि० ५-६०
स्थूलस्य कस्यचिद्दर्शनात्, अन्यथार्थी नियम वैस्यद्येच्छा वृत्तयः (१) सङ्कलनान्तरवत् । न तादृशं सञ्चितालम्बनं युक्तम् ; विविधान् विधानस्य (विवादानुविवादनस्य ) विकल्पनान्तरीयकत्वात् । तदेकान्ते परत्र को [s] परितोषः १ सकृत्प (प्र) तिभासमेदः संविदात्मनः सन्तानान्तरवत् । तत्र भेदाभेदसाधनो न भेदसाधनो न भेद5 प्रतिषेधो विषयवत्, विज्ञानसञ्चये पुनरसङ्क्रमादपरामर्शस्पर्शादिज्ञानयौगपद्ये तदर्थानन्तरमानसप्रत्यक्षेऽपि समानः प्रसङ्गः । तन्न अतीतविषयं परिस्फुटं युक्तम् अतिप्रसङ्गात् । तदेवं विप्लुतवद् भावनातो निवर्त्तते । अचिन्तायां विकल्पसंहारे तथादृष्टौ पुनर्भावयतोऽनिवृत्तेः ||छ।
10
[8 २. सदर्थनियतं ज्ञानं फलं तत्त्वार्थनिर्णयः ।
25
४. सदर्थनियतं ज्ञानम्, नहि सतोर्विषयविषयित्वेऽपि अनियमो भ्रातृवदुपचारस्यापि तत्रानुपयोगः । सम्भवत्यपि भावानां स्वभावभेदः । फलं तत्त्वार्थनिर्णयः, स्वार्थमात्राध्यवसायाभावे दर्शनस्य सन्निधानाभेदेन दृष्टसजातीयाभिलापास्मृतेः उभयव्यवसायोऽपि न स्यात् । तदभावे प्रमाणाभम्, तिमिराद्यवग्रहः 15 प्रमाणं चन्द्रादिष्वविसंवादं न पुनः शुक्त्यादौ, तथाऽनभिनि ( ऽभिनि) बोधे यथार्थदर्श - नेऽपि विप्लवसम्भवात् । मानसं सविकल्पकम्, सुखादिरविकल्पप्रत्यक्षाप्रत्यक्षैकान्ते न मानसं क्षणपरिमाणादेरप्रतिभासः केशादिविवेकवत् । परोक्षज्ञानार्थपरिच्छेदः परो - क्षवत् । सत्यपि समानेतरपरिणामातिशये नानैकसन्तानात्मना ( नां) तथाभावसङ्करव्यतिक [र] व्यतिरेकाद् अन्वयिनोरस्खलत्समानैकप्रत्ययविषयत्वं परस्परपरिग्रहपरि20 णामाविनाभावी मतिश्रुतयो [:] स्वार्थविवेको नियतोद्भवेतरविवर्त्तेन गुणवत्, उभयोपयोगलक्षणत्वादात्मनः ।
तदभावे प्रमाणाभं मानसं सविकल्पकम् ॥ ५ ॥]
स्वनिश्चयफलापेतं मानाभासं सुषुप्तवत् ।
$ ५. स्वतो निर्णयात्मकं फलम्, प्रमाणान्तरानुभवनिर्णयं पुनर्मानाभम् । शास्त्रार्थज्ञानसंवादः तत्प्रत्यक्षप्रसाधनः ॥ ६ ॥
९६. सर्वमिथ्यैकान्तातीजा (ता ) तिशयज्ञानं प्रवचनम्, अतिकरणप्रत्ययात्यये सर्वथा सम्बन्धग्रहणायोगादन्धपरम्परयाऽनुपपन्नम् ||छ ||
कालेने (नै) तावता [s] नाप्तः कथं न प्रलयं गतः ? |
$ ७, नहि शब्दः स्वतः प्रमाणं विप्रतिपत्तिदर्शनेन तदर्थोपलम्भसम्प्रदायापेक्षः संवादसत्यप्रतिपत्तेः । दोषावरणक्षयोपशमप्रयोगातिशयवशाद् विज्ञानविशेषा80 नुपपत्तौ तज्ज्ञानमपि न प्रमाणम् । तदर्थदर्शनसमयसंवादे समभिहारेण प्रमाणान्तरप्रवर्त्तने सम्प्रदायाऽविच्छेदः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org