________________
5
10
15
25
७६
30
न्यायविनिश्चये
उपलब्धेश्च हेतुत्वादन्तर्भावात् खभावतः । तयोरनुपलम्भेषु नियमो न व्यवस्थितः || ३४०||
[§ ३१८. पुनरपि नियमेन (नियमं ) विधुरयितुं लिङ्गान्तरमुपदर्शयन्नाह - ] . अभविष्यत्यसंभाव्यो धर्मो धर्मान्तरे क्वचित् । शेषवद्धेतुरन्योऽपि गमक: सुपरीक्षितः ॥ ३४१॥
[ ३३२९. साम्प्रतं नैयायिकादिकल्पितमपि तन्नियममतिदेशेन विधुरयन्नाह - ] एतेन पूर्ववद्वीतसंयोग्यादौ कथा गता ।
तल्लक्षणप्रपञ्चश्च निषेद्धव्योऽनया दिशा ॥ ३४२ ॥ [ ४०० सम्प्रति हेत्वाभासं दर्शयन्नाह - ]
20 चेदत्राह-]
अन्यथानुपपन्नत्वरहिता ये विडम्बिता: । हेतुत्वेन परैस्तेषां हेत्वाभासत्वमीक्ष्यते ॥ ३४३ ॥ [ ४०१ यद्यन्यथानुपपत्तिवैकल्यमेकान्ततः सत्त्वादीनाम्, क्षणभङ्गादिवत् परिणामेsपि न तेषां हेतुत्वं स्यादिति चेन्न, एकान्ततस्तदभावादेतदेवाह-] विरोधादन्वयाभावाद् व्यतिरेकाप्रसिद्धितः । कृतकः क्षणिको न स्यान्नैकलक्षणहानितः ॥ ३४४॥ [ ४०२. विरोधमेव दर्शयन्नाह - }
[ कारि० ३४०-३४८
सत्ता सम्प्रतिबद्धैव परिणामे क्रियास्थितेः । निर्व्यापारो हि भावः स्यान्नित्यत्वे वा निरन्वये || ३४५||
[8 ४०३. कः पुनरन्वय (नरय) मन्वयो नाम यतो निरन्वयो निर्व्यापारत्वमुच्यते इति
अवस्थादेशकालानां भेदेऽभेदव्यवस्थितिः ।
या दृष्टा सोऽन्वयो लोके व्यवहाराय कल्प्यते ॥ ३४६|| [ ९४०४. उक्तमर्थं श्लोकाभ्यां सगृहन्नाह-]
सर्वसन्तानविच्छेदः सति हेतौ फलोदयः ।
अन्यथा नियमाभावादानन्तर्यं विरुद्धयते ॥३४७॥
[ ९४०५. ततः क्षणिकादेरर्थक्रियाव्यावृत्तिनिर्णयात्तदात्मकं सत्त्वं कृतकत्वादयश्च तद्विशेषाः तत्साधनाय प्रयुक्ता विरुद्धा एव, परिणामस्यैव साधनादित्यावेदयति-] सत्त्वमर्थक्रियाऽन्ये वा वस्तुधर्मीः क्षणक्षये ।
Jain Education International
हेत्वाभासा विरुद्वाख्याः परिणामप्रसाधनाः ॥३४८|| [$४०६. सम्प्रति अनैकान्तिकांस्तदाभासानाह - ]
सर्वज्ञप्रतिषेधे तु सन्दिग्धा वचनादयः ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org