________________
*
४
*.
..
.
.
* ४ *.
दामोदरविरचितं . [कारिका ८-१७ ] व्यापारा धात्वर्थः कर्तृगतोऽकर्मकस्य भित्रस्तु। इतरस्योक्तिस्पष्टत्रिकालविषयः प्रयोज्यः स्यात् ॥८॥ 'आथि' इति कर्तृनिष्ठा कीज' इति साध्यगा क्रिया तस्मात् । 'अस्ति-करोती' धातू अकर्मक-सकर्मका एवम् ॥ ९ ॥ 'कर' 'किएसि' 'करिह'कालाः संप्रतिगत-भाविनः स्फुटा उक्तः । एषु च 'कर' इत्युक्तौ विज्ञेया पत्र १, पार्श्व - वर्तमानैव ॥ १९॥ हस्तन्यद्यतनी वा 'किएसीत्युक्तौ तथा परोक्षा च । 'जइ पावंत 'तव करत' क्रियातिपत्तिरिति चोक्तिः॥१॥ 'करिह इति भविष्यन्ती 'श्वस्तन्याशीश्च कीर्तिता उक्तौ । आशिषि च पञ्चमी सादगीकारे तथानुमतौ ॥ १२ ॥ 'करउ' इति सप्तमी स्यात् पञ्चम्यथवा तथैव मा-योगे । ह्यस्तन्यद्यतनी वा स्मनातीतेऽपि चा[द्या] स्यात् ॥ १३॥ अर्थ शन्तृङानशाविह विज्ञेयौं 'करत आच्छ' इत्युक्तौ । 'करि आच्छ' इति क्त्वा, णं करि करि आच्छ' प्रयोज्यः स्यात् ॥१४ 'करवें आच्छ' तुम् भवेत् , यदि वाऽयं करण [या] इतीहोक्तौ । शेषास्त्वनुदितभेदाः 'कर' इत्युक्तौ वुणाद्या ये ॥ १५॥ निष्ठा-क्वन्सुममुखा 'अतीतकालोदितास्तु ये कार्ताः। तेषामुक्तिः किएसी'त्येषैव हि सर्वतो ज्ञेया ॥ १६ ॥ . शत्राणी(नौ) तु स्ययुतौ विज्ञेयौ 'करणिहार आच्छे'ति । व्यापारोक्तेरन्ते वश्चेत् कृत्यास्तदा योज्याः ॥ १७॥
विभिन्नस्तु 1 2 स्यस्तन्य । 3 क्रियात्तिपत्तेति । 4 वस्त° । 5 न्यन्यतनी 1 6 विज्ञेयो। 7 प्रवीत° .
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
