SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 653
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ६०८ श्री प्रश्नव्याकरण सूत्र चन्द्रमंडलात् दीप्ततरं सूर्यमंडलात्, विमलतरं शरन्नभस्तलात्, सुरभितरं गंधमादनात्, येऽपि च लोकेऽपरिशेषा मंत्रयोगाः जपाश्च विद्याश्च जृम्भकाश्चास्त्राणि च शस्त्राणि ( शास्त्राणि च शिक्षाश्चागमाश्च सर्वाण्यपि तानि सत्ये प्रतिष्ठितानि । सत्यमपि च संयमस्योपरोधकारकं किंचिन्न वक्तव्यं हिंसासावद्यबहुलम्, भेदविकथाकारकम्, अनर्थवादकलहकारकम्, अनार्यम् (अन्याय्यं), अपवादविवादसम्प्रयुक्तम्, वेलम्बम्, ओजोधैर्यबहुलम्, निर्लज्जम्, लोकगर्हणीयम्, दुर्दृष्टं दुःश्रुतम् अज्ञातम् । आत्मनः स्तवना परेषां निन्दा - न त्वमसि मेधावी, न त्वमसि धन्यो, न त्वमसि प्रियधर्मा, न त्वमसि कुलीनो, न त्वमसि दानपतिः, न त्वमसि शूरो, न त्वमसि प्रतिरूपो, न त्वमसि लष्टो, न पण्डितो, न बहुश्रुतो, न चापि त्वमसि तपस्वी, न चापि परलोक निश्चितमतिरसि, सर्वकालं जातिकुलरूपव्याधिरोगेण चापि ( वाऽपि ) यद् भवति वर्जनीयम् । द्वेधा उपचारमतिक्रान्तमेवंविधं सत्यमपि न वक्तव्यम् । अथ कीदृशकं पुनः सत्यं तु भाषितव्यम् ? यत् तद्द्रव्यैः पर्यायैश्च गुणैः कर्मभिर्बहुविधैः शिल्पैरागमैर् नामाख्यातनिपातोपसर्ग तद्धितसमाससंधिपद हेतुयौगिकोणादिक्रियाविधानधातुस्वरविभक्तिवर्णयुक्त त्रैकाल्यं दशविधमपि सत्यं यथा भणितं तथा च कर्मणा भवति द्वादश विधा भवति भाषा, वचनमपि भवति षोडशविधम्, एवमर्हदनुज्ञातं समीक्षितं संयतेन काले च वक्तव्यम् । (सू० २४) - पदार्थान्वय - श्री गणधर सुधर्मास्वामी अपने प्रधानशिष्य जम्बूस्वामी से कहते हैं (जंबू !) हे जम्बू ! (बितियं च ) दूसरा संवरद्वार ( सच्चवयणं ) सत्य वचन - सत्पुरुषों मुनियों, गुणियों या प्राणियों के लिए हितकर वचन है, जो (सुख) निर्दोष है, (सुचियं ) पवित्र है, (सिवं ) मोक्ष या सुख का कारण है, (सुजायं ) शुभ विवक्षा से उत्पन्न हुआ है, ( सुभासियं) सुन्दर स्पष्टवचनरूप है, अथवा सुभाषित है, ( सुव्वयं) सुन्दर व्रत नियम रूप है, ( सुकहियं ) मध्यस्थ -- रागद्वेष से तटस्थ हो कर सुन्दर कथन करने वाला है, (सुट्ठि) सर्वज्ञों द्वारा अच्छी तरह देखा गया है, (सुपतिट्ठियं ) समस्त प्रमाणों से सिद्ध किया हुआ है, (सुपइट्ठियजसं ) जिसका यश अबाधित - बद्धमूल है, ( सुसंजमियवयणबुइयं ) वाक्संयमियों द्वारा सुसंयत वचनों से बोला गया है, (सुरवर-नरवसभ-पवरबलवग-सुविहितजणबहुमयं) इन्द्रों को, नरश्रेष्ठ चक्रवर्तियों को श्रेष्ठ बलधारी बलदेव- वासुदेवों को, सुविहित - सुसाधुजनों को बहुमान्य है, (परमसाधम्मचरणं) उत्कृष्ट साधुओं का धर्माचरण है, (तवनियमपरिग्गहियं) तप और नियम से स्वीकृत किया जाता है, (सुगतिपहदेसक) सद्गति का
SR No.002476
Book TitlePrashna Vyakaran Sutra
Original Sutra AuthorN/A
AuthorAmarmuni
PublisherSanmati Gyanpith
Publication Year1973
Total Pages940
LanguageHindi
ClassificationBook_Devnagari & agam_prashnavyakaran
File Size21 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy