________________
चतुर्थं योगस्थानम्
नात उत्तरि नातो भूयः ।
मुपचारमात्रं । तदेवं सति स्कन्धमात्र [6] मेतन्नास्त्येषु स्कन्धेषु नित्यो, ध्रुवः, शाश्वतः स्व ( 1 ) भूतः । कश्चिदात्मा वा, सत्वो (त्त्वो) वा, यो[5] सौ जायेत वा, हीयेत वा, म्रियते (येत ) वा, तत्र वा ( तत्र वा ) 1 तत्र कृतकृतानां 14B - 5 // कर्मणां फलविपाकं // [1] प्रतिसम्वेदयेत । 2 इति हि
491
1. A repetition, may be deleted.
2. cp., ये केचिदात्मेति समनुपश्यन्तः समनुपश्यन्ति सर्वे त इमानेव पञ्चोपादानस्कन्ध्रान्समनुपश्यन्तः समनुपश्यन्ति । Adv, p. 272; S. N., II.272. 1-3; cp. Adv., pp. 316-7; see also supra; AKB, III.18; cp. Asm., pp. 40-1: अनात्मलक्षणं कतमत् । यथाऽऽत्मवादे स्थितस्य आत्मलक्षरणस्य स्कन्धधात्वायतनेषु तल्लक्षणस्याभाव: स्कन्धधात्वायतनेषु आत्मलक्षरणाभावतामुपादाय । इदमुच्यते अनात्मलक्षणम् । एतदमिसन्धायोक्त भगवता सर्वे धर्मा अनात्मान इति ॥ अपि चोक्तं भगवता - नैतत् सर्वं मम, नैषोऽस्मि, न मे स आत्मा इति । एवमेवं यथाभूतं संप्रज्ञाय द्रष्टव्यम् । इति तस्य कोऽर्थ उक्तः । बहिर्धा वस्त्वभिसन्धायोक्त नैतत् सर्वं ममेति । कुत एतत् । बहिर्धा वस्तुनि कल्पितात्मीयलक्षरणम् । अत आत्मीय निष्कर्षरणम् । अध्यात्मवस्तुनि कल्पितात्मात्मीयलक्षणम् । अतः आत्मात्मीयोभयनिष्कर्षम् ।; see Nairātmyapariprcchā, MSS, I. 174-5, cp. Sn. (K. N., I. 386 : द्वयतानुपस्सनसुत्त.) :
अनन्तनि अत्तमानि च परस लोकं सदेवकं । निविट्ठ नामरूपस्मि इद सच्वंति मञ्ञति ॥ तं हि तस्स मुसा होति मोसधम्मम्हि इत्तरं । अमोसधम्मं निब्बानं तदरिया सञ्च्चतो विदू ॥
";
S. N., II.106, 107, 409, 431, 435, 314, 319-20, 256; for details and references, see PD and PTSD, s.v. anatta; our article 'Upaniṣadic Atman and Conception of Attā in the Teachings of the Buddha', P. O., XXVLI.3-4, (contd. on p. 492)
