________________
द्वितीयं योगस्थानम्
267
भिसमितानां सत्यानां अभिसमयाय प्रयुक्तस्य अनाज्ञातमाज्ञास्यामीन्द्रियव्यवस्थानं । अभिसमितवत: शैक्ष9A - 6 // स्याज्ञे / / [ 1 ]न्द्रियव्यवस्थानं । कृतकृत्यस्याशैक्षस्यार्हतः । आज्ञा [तावीन्द्रिय ' ] व्यवस्थानं' ।
त्रीणि विमोक्षमुखानि । तद्यथा शून्यता [ अ ] प्रणिहितमानिमित्तेमेषां त्रयाणां विमोक्षमुखानां कथं व्यवस्थानं भवति । आह [ ] द्वयमिदं संस्कृतमसंस्कृतञ्च ।
तत्र संस्कृतं तधातुकप्रतिसंयुक्ताः पञ्चस्कन्धाः, [ अ ] संस्कृतं पुनः निर्वाणं । इदमुभयं यच्च संस्कृत, यच्चा [2] संस्कृतमित्युच्यते ।
1. Letters lost by pin-hold.
2. cp. ibid, p. 130:
संवेगबहुलो
इन्द्रियसंवरे ।
भिक्खु, ठितो इन्द्रियानि परिय, दुक्खस्सन्तं निगच्छतीति ॥
3. cp. AK, VIII.25; AKV, p. 682; Adv., p. 424; Psm., p. 273 sq. : तयो मे भिक्खवे, विमोक्खा । ... सुतो विमोक्खो, अनिमित्तविमोक्खो, अप्परिणहितो विमोक्खो see pp. 274; 301 : अनिच्चतो मनसिकरोन्तो अधिमोक्खबहुलो अनिमित्तं पटिलभति । दुक्खतो मनसिकरोन्तो सद्धिबहुलो अप्पणिहितं विमोक्खं पटिलभति । अनन्ततो मनसिकरोन्तो वेदबहुलो सुतं विमोक्खं पटिलभति । see, pp. 302-13; see Vsm., XXI.70-3; As., III. 483-92 ( pp. 180-4); cp. Ada., XIII.2 (p. 99 ) : समाधिस्त्रिविधः । शून्यातासमाधिः अप्रणिहित
समाधिः, अनिमित्तसमाधिः । चित्तस्यानास्रवालम्बनप्रतिसंयुक्तत्वादुच्यते
समाधिः । समाहितः पश्यति पञ्चोपादानस्कन्धाः शून्या अनात्मानः अनात्मीया इति । इत्युच्यते शून्यतासमाधिः । समाधिमवतीर्णो न प्रणिदधाति रागद्वेषमोहान् पुनरुत्पत्तिमत इत्यप्रणिहितसमाधिः यः समाधिः वीतदशनिमित्तधर्मालम्बनः सोऽनिमित्तसमाधिः 1; cp. MSA, XVIII. 77-80, pp. 148-9,
