________________
द्वितीयं योगस्थानम्
.
197
ध्यानसमाप[3]त्तुः, प्रथमध्यानलाभिनः प्रथमध्यानगोचरे, द्वितीयतृतीयचतुर्थध्यानसमापत्तुः । चतुर्थध्यानलाभिनः । चतुर्थध्यानगोचरे, आकाशानन्त्यायतनविज्ञानानन्त्यायतनाकिंचन्यायतन-नैवसंज्ञानासंज्ञायतनसमापत्तुस्तल्लाभिनस्तद्गोचरे [1] इयमुच्यते कार्यपरिनिष्पत्तिः ॥
तान्येतानि भवति । चत्वार्यालम्ब[4]नवस्तूनि । . सर्वत्रगानि सर्वेष्वालम्बनेष्वनुगतानि अतीतानागप्रत्युत्पन्नस्सम्यक्संबुद्धैर्देशितानि । तेनैतद्बाह्यालम्बनमित्युच्यते । अपि चैतदालम्बनं शमथपक्ष्यं, विपश्यनापक्ष्यं, सर्ववस्तुकं, भूतवस्तुकं, हेतुफलवस्तुकं च । तेन तद्व्यापीत्युच्यते।
यत्तावदाह । सविकल्पं प्रतिबिम्बमिति । इदमत्र विपश्य [5] नापक्ष्यस्य [1] यत्पुनराह । वस्तुपर्यन्ततेति । इदमत्र सर्ववस्तुकताया भूतवस्तुकतायाश्च । यदाह । कार्यपरिनिष्पत्तिरिति । इदमत्र हेतुफलसम्बन्धस्य । . यथोक्तम्भगवता। आयुष्मन्तं रेवतमारभ्य [1] एवमनुश्रूयते ।। आयुष्मान् रेवतो भगवन्तं प्र[6] श्न
1. This dialogue' is not traced in the Pāli canons, the
Mahāyāna Sūtras, the Prajñāpāramitās and other canons of the Buddhists extant in Sanskrit and Pāli. It seems that this forms part of the Sanskrit Tripițaka of the Mahāsāṁghikas or of any other sect of the Buddhist order, whose canonical literature is not extant,
