________________
नैष्क्रम्यभूमि:
137
नायं कुशलानामर्थोपसंहितानां बुद्धचर्योपसंहितानामिदमुच्यते सूत्रं [1]
गेयं कतमत् । [6] यस्यान्ते पर्यवसाने गाथा अभिगीता, यच्च सूत्रं नेयार्थमिदमुच्यते' [गेयं'] |
व्याकरणं' कतमत् । यस्मिछ्रावके (यस्मिञ्छ्रावके ) - भ्यो [ अ ] भ्यतीतकालगतो (तौ) उपपत्तौ व्याक्रियते । यच्च सूत्रं नीतार्थमिदमुच्यते । व्याकरणं []
गाथा कतमा । या न गद्येन भाषिता । अपितु पादोपनिबन्धेन द्विपदा वा, विपदा वा, चतुष्पदा वा, पंचपदा वा, षट्पदा वा [ 7 ] इयमुच्यते गाथा ||
उदाना कतमा । यत्पुद्गलस्य नाम गोत्रमपरिकीर्तयित्वा (कीर्त्य), उद्दिश्य भाषितमायत्याम्वा सद्धर्म
1. cp., ibid, loc. cit., सूत्राणां मध्ये वा अन्ते वा गाथया यद् गीयते । सूत्रेषु अनिरूपितोऽर्थो वा यद् व्याख्यायते । अतो गेयमित्युच्यते ।। cp also AS, loc. cit., सब्बं पि सगाथकं सुत्तं गेय्यं ति वेदितब्बं ।
2. In the Mahāyāna Sūtras, teachings of Buddha have been classified under two heads or phenomenal
'and नीतार्थ or absolute, cp. SRS, VII. 5 : नीतार्थसूत्रान्तविशेष जानति, यथोपदिष्टा सुगतेन शून्यता । यस्मिन् पुनः पुद्गल सत्त्व पूरुषो, नेयार्थतां जानति सर्वधर्मान् ॥
3. A separate hand adds this in a footnote.
4. cp. तत्स्थानेषु समतिक्रान्तानामतीतानामार्यश्रावकाणां प्राप्त्युत्पत्तिप्रभेदव्याकरणं । अपि च सूत्रेषु निरूपितार्थस्य स्फुटीकरणम् । विवृत्याभिसंन्धिव्याकरणात् ॥ Asm. loc. cit.; Buddhaghosa remarks: अभिधम्मपिटकं निग्गाथकसुतं यञ्च अञ्ञ अट्ठहि अङ्गेहि असङ्गहितं बुद्धवचनं तं वेय्याकरणं तिवेदितब्बं (ibid, I. 66).
