Page Text
________________
भ्वादिगणः (१)
१३५
०
समुच्छ्रयाः (रामा०९।१०५।१६, महा०शान्ति० ३३०।२० ) ' । वहिश्रिश्रु ( दश० उ० १।२१ ) इति णिः - श्रेणिः । क्विब् वचिप्रछि ( उ २।५७ ) इति क्विब्दीघौं - श्रीः । श्मनि श्रयतेडुन् ( उ० ५२८ ) श्मश्रु । श्रयतेः स्वाङ्गे शिर किच्च ( दश० उ० ६।५४ कपाठः) इत्यसुन् शिरः । श्राङि श्रनिभ्यां ह्रस्वश्च ( उ० ४ १३८ ) इतीन् डित् - १ अश्रिः ||८६७ ॥
•
१०
१५
६३७. हृञ् हरणे । इतस्त्रैङ पर्यन्ता ( १/६८९ ) अष्टषष्टिरनिटः परस्मैपदिनश्च त्रिद्विजंम् । हरते, हरति । हरतेर्गतिताच्छील्ये (१।३।११ वा० ) तङ - पैतृकमश्वा अनुहरन्ते । व्यवहृपणोः समर्थयोः (२।३।५७) षष्ठी - शतस्य व्यवहरति हर्ता । ऋद्धनोः स्ये ( ७/२/६० ) इतीट् - हरिष्यति । हृक्रोरन्यतरस्याम् (१।४।५३ ) णौ कर्मसंज्ञा - हारयति भारं चैत्रेण, चैत्रं वा । श्याद्व्यधा ( ३|१|१४ ) इति णः - अवहारो ग्राहः । हरतेरनुद्यमनेऽच् ( ३।२६ ) रिक्तहरः । वयसि च ( ३ | २|१०) कवचहरः । श्राङि ताच्छील्ये ( ३।२।११ ) पुष्पाहरः । हरतेर्दृ तिनाथयोः पशौ ( ३।२।२५ ) इतीन् - दृतिहरिः, नाथहरिः । अध्यायन्यायोद्यावसंहार ( ३।३१२२ ) इति करणे घञ् अध्याहारः । हृसूरुहियुषिभ्य इति : ( उ० ११३७ ) हरिद् वर्णो दिक् च । श्यास्त्याहृञ (उ० २।४६ ) इतीनच् - हरिणः । हृश्याभ्यामितन् ( उ० ३।६३) हरितः । वृह्रोः सुग्दुकौ च ( तु० उ० ४० १०० ) इति कयन् – हृदयम् । पद्दनादौ ( द्र० ६ | ११६३) हृत् प्रकृत्यन्तरमप्यस्ति' । भावः । लिबिशमहोदयेन त्वैतदपरिज्ञाय चौरादिकस्य 'बहुलमेतन्निदर्शनम्' (१०। ३२५) इति सूत्रस्य निर्देशः कृतः । काशिकाकारस्तु सिंहावलोकितन्यायेनोत्तरसूत्रस्थं विभाषाग्रहणं संबध्नाति ।
२०
२५
१. अत्र लिबिश महोदयेन काशिकाया ( ३ | ३ | ४६ ) एव निर्देश: कृत:, न त्वाकरग्रन्थंस्य । २. 'रिक्थहरः' इति तु शुद्धः पाठः । ४. ‘हृदयशब्देन समानार्थी हृच्छन्दः प्रकृत्यन्तरमस्ति, तेनैव निद्धे विकल्पविधानं प्रपञ्चार्थम्' इति काशिकाकार : ( काशिका ६।३।५२ ) वस्तुतस्तु व्याकरणशास्त्रे विहिताः सर्व एव प्रदेशाः प्रकृन्त ररूपा एव । ये चापि वर्णादेशाः, प्रकृतेरागमाश्च तेऽपि सूत्रोपात्ताभ्यः प्रकृतिभ्यः प्रकृत्यन्तरत्वद्योतनार्था: । अत्र विषये विशेषोऽस्मदीये 'सं० व्या० शा ० इतिहास' इति नाम्नो ग्रन्थस्य तृतीयेभागे द्वितीयपरिशिष्टे (पृष्ठ २१ - ३४) द्रष्टव्यम् ।
३०
| SR No. | 002433 |
| Book Title | Kshir Tarangini |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yudhishthir Mimansak |
| Publisher | Ramlal Kapur Trust |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 444 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 9 MB |