________________
(५०)
सिद्धान्तचन्द्रिका । [ आख्याते भ्वादयः ] (गुणोऽर्तिसंयोगायोः॥)अर्तेःसंयोगा:दन्तस्य च गुणो यकि ... यङि किति णादावाशीर्यादादौ च ये । आरतुः, आरुः॥
(सुबोधिनी)-गुणोऽतिसंयोगाद्योः ॥ अति भ्वादिद्वाद्योग्रहणम् । लुका निर्देशस्तु सौत्रस्तिनिर्देशो यङ्लनिवृत्त्यर्थः ।व्याख्या गात् ऋत इति लभ्यते । तच्च संयोगादित्वेन विशिष्यते । तेन अर्तेः संयोगादेः ऋदन्त य च धातोर्गुणः यग्यडोः परयोः कितोलिलिडोश्च ॥ संयोगादेरिति किम् । क्रिय त् ॥
(तत्त्वदी०)-गुणोऽतिसंयोगाद्योरिति ।। अर्तिश्च योगादिश्च तौ तयोः ॥ऋदन्तस्य चेति ॥ अर्तिसाहचर्यादेवैतलभ्यते ॥
(अत्यतिव्ययतीनां थपो नित्यमिट्) पारिथ।अर्यात् । अर्ता।
अरिष्यति। आरिष्यत् ॥ __ (सुबोधिनी)अत्यतिव्ययतीनां थपो नित्यमि: ॥ अद भक्षण ।ऋगतौ । व्यञ् संवरणे । स्वरान्तादत्वतश्चेति विकल्पे प्राप्त विधिः । ___(सर्तिशास्त्यर्तिभ्यो ङो लुङि सेरपवाद) स्वरादेः । आरत, आरताम् । अर्तेर्वादेरिति केचित् । आर्षीत्, अष्टाम् । स गतौ । धावति । अधावत् । शीघ्रगतावेवायम् । अन्या सरति । ससार । सस्रतुः। ससर्थ । समृव । समृम ।
(सुबोधिनी)-सर्तिशास्त्यतिभ्यो ङो लुङि॥ह लुका निर्देशात् सर्त्यर्ती जौहोत्यादिकावेव गृह्येत । तेन भ्वाद्योन ङ इति केचित् । शासु अनुशिष्टौ। अस्यैव ग्रहणं न तु आङः शासु इच्छायामित्यस्य । परस्मैपदिसयं तभ्यां साहचर्यात् परस्मैपदिनः शासेर्ग्रहणात् कादरिति नेट् । ससर्थ । ससव ॥
(तत्त्वदी०)-शीघ्रगतावेवेति ॥ एतच्च विदो नवाना त्यतो वेत्यस्यानुवृत्तेर्व्यवस्थया बोध्यम् ॥
यादादौ ॥येयादोधातोःऋतो रिडू भवति ।डो व्यवधानार्थस्तेन
ये इति न दीर्घः ॥ स्रियात् । सर्ता । मरिष्यति । असरत्, असरताम् । गतौ । स्रवति । अस्रवत् । सुस्राव । सुसुवतुः। सुस्रोथ । सूयात् । स्रोता॥
( सुबोधिनी)-यादादौ ॥ ये धातोर्ऋतो रिङ् स्यात् किति लिङि ॥ डकारोऽन्त्यादेशार्थो न किंतु मध्यव्यवधानार्थः ॥
(तत्त्वदी०)-ङो व्यवधानार्थ इति ॥ न त्वन्त्यादेशाथः । धातोरधिकारात्षष्ठीनिर्दिष्टत्वेनैतल्लाभात् । व्यवधानफलमाह-तेनेति ॥
