Page Text
________________
नही आविं । माहरो देश दीठो छि । आज्ञा आपो तो त्यहां तीर्थ करूं; तेडी आवूं । पछि सुमुहूर्त्त पिताइं आज्ञा आपी । दिन रात्रि चालतां कटक निकट गयो । मेघनाद साहमो आव्यो। वैशंपायननी स्थिति पूछी। मेघनादे कह्युं तमे आवतां जाणी अमे अच्छोदसर गया नथी ये समाचार जाणीए । चंद्रापीडं अच्छोद आवी वन विंटावी वैशंपायननि शोधवूं मांड्यु | एहवा मांहि कादंबरीनो विरह नि मित्रनूं दुख एहवो राजा इंद्रायुध चढी महाश्वेतानि आश्रमी गयो । महाश्वेता ऊंधु जोई रही । ते देखी राजाई जाण्युं कादंबरी सकि (ख) तो मुई । राजाई तरलिकानिं समाचार पूछवो मांड्यो । एटलिं महाश्वेता वोली हूं पापिणी दुखणी ऊंचूं शु जोऊं । तमारो आववानो समाचार जांणी आ वनमां हूं तप करवा आवी हती। एटलिं एक पुंडरीक शरखो सुंदर वनमाहि आव्यो हतो; वन खोलतो हतो । मज सांगूं ई विह्वल थको पूर्व प्रीतिनी परिं आतुर थै बोल्यो-कहूं ये वियोग एहवि रूपिं कां धरो । प्रतिबोध दीधो । मुनिं पुंडरीक सांभरो । मुनिं आतुर थको काम रसनी चर्चा करतो रहि । हुं वारूं ए रहि नहीं । मई एहनि कांई वृत्तांत न पूछें । एकली हुजलि रात्रि शिला उपरि आवी बिठी । तरलिका निद्रावश थई । हुं पुंडरीकनी वात कपिंजलनी वात पाछली मनमां धरुं हुं । एटलिं रात्रिमांहि हलू हलूइं ते ब्राह्मण छांनो वेगलाथी मिं आवतो दीठो । मिं विचारुं, येह स्पर्श करशि तो हुं मरोस । ए पणि चेष्टाथी जाणिए छे, येह विना स्पर्श रहसि नहीं । माहरो देह तो पुंडरीकनिं राख्यो छि । एटलिं ब्राह्मण मज पासिं निकट आवी कामातुर बोल्यो । मुनिं रीस चढी । मिं कहयुं भस्म थातो कां नथी । माहरिं पुंडरीक विना सर्व भाई बाप । एह शाप देतिं शीघ्र भस्म थयो । न जांणीइं कांइं पूर्व जन्मनो भोग हतो । पुंडरीकनो मित्र होए त्यम पुंडरीकनी परिं मूओ । एर सांभली राजाई द्दष्टि फेरवी | कादंबरी आणि जन्म न मिली । जन्मांतर तमे कादंबरी मिल्यानो उपाय करयो । एह कही पडयो एटलिं राजा मूओ । तरलिका महाश्वेतानिं कहि छड़ पापिणी तूं छिं । ताहरी द्दष्टिं आवी छिं ते मरिं छिं सर्व । हवि इहांनां माबापनी शी गति । एटलिं महाश्वेतादिक आक्रंद विलाप करइ छइ । ए कथा एटले रही । पहिलं पत्रलेखाइं वाटथी राजा आवतांनी वात सांभली कादंबरीनिं वधामणी खाधी ही । घणो कादंबरी शृंगार करती हूई । महाश्वेतानिं आश्रम राजानिं हर्षयुक्त जोवा आवी । एटलिं राजा मूओ दीठो । विलाप करी मूर्च्छित थैई पडी । तरलिका आश्वासना करि छिं । तुं मरतिं कुटुंब सर्व मरशि सही । कादंबरी कही छिं मै सर्वथा साथिं जायूं । माहरई सर्वथा उपाय बीजो नथी । महाश्वेतानि वचननी आशा छिं । माहरि ते पणि नथी । इम करी राजा खोले दी ( ली ) धो । एटलिं चन्द्रमानूं तेज
1
लूं । आकाशवाणी हुई । तमनिं मिं कह्युं छिं ये मरशो मां । एह मारो अवतार छिं । एह मृतक बालशो मां, साचवयो । समागम लगण देह वणसशि नही । एटलें पत्रलेखा कहे छिं- घोडो लेई स्वामिने चढवा लेई जाउं छू । इम करी इंद्रायुध चढी अच्छोद सरमां पडी मूई । घोडो कपिंजल थई नीकल्यो । पूर्ववत् वपु धरी आव्यो । सर्व विस्मय थयुं । महाश्वेता पासिं आवी कपिंजल बोल्यो - हुं जन्मांतरि ताहरा स्वामि पुंडरीकनो सेवक हतो, ओलखि छिं ? । एटलिं महाश्वेता पगे लागी पूछें, येह तमनि शुं थयुं, तमारो स्वामि क्या छिं, तमे पुठिं क्यहां गया, ते क्यहां छिं, क्यहारि आवशि, माहरो शोक टलशें कि नहीं ? । एटलिं राजलोक देखतां कपिंजल कहि छिं हुं तां पुंडरीक पूंठ नीकल्यो । देवमार्गी ते शबनिं चंद्रमा चंद्रलोकमांहि लेई गयो । पुंडरिक मेहली मुनि कह्युं चंद्रमाई, ताहरे गुरुइं मुनिं प्राण छांडतां विण-अपराधिं शाप दीधो, येह तुं विरही स्त्रीवियोगि मरण पामे । पछिं हुं क्रोध पाम्यो, ते मिं पंणि शाप दीधो, ये आपण २ निं शरखूं मरण हयो । ते माटिं माहरा तेजथी महाश्वेता उपनी । मुनिं वाहली छि । तेहनो विरह आगेलि टाव मिं पुंडरीक राखव । ते बार बिं इम मरशि । माहरा शाप माटे । ते साथि हूं अवतरोस । शाप दोषमां शाप टलि । इम चंद्रमा कही शब लेई गयो । हवि इंनो स्वामी म्यले ते माटइ एह राजा चंद्रशरीर छि। एह पुंडरीकना शाप माटिं एणि समि मूओ । एक मृतक राखयो । वणसशि नही । पछि मिं जाण्यूं पूंडरीकना पिता श्वेतकेतुनिं ए कहुं । किशो उपाय करि मिं देवलोक मार्गि जाता कहनो अविनय करो । देवे शाप दीधो तेथी हूं अश्व थयो । पछिं कह्युं-अच्छोद सरोवरमां पडे मज्जन करतां तहनि शाप जाशि । मि कह्युं त्यहां शाप मोक्षथाउ । ते थयो । चंद्रमाई बली कह्युं तूं चंद्रापीड चंद्रमा थाशि । वैशांपायन पुंडरीक थाशिं । ते वैशंपायन प्रधान पुंडरीक ऋषि अवतार । राजा चंद्रापीड चंद्रनो अवतार । हुं कपिंजल इंद्रायुध अहूतो हवि हूं पूर्वप्रेमिं तुनि म्यलवा आव्यो छु । पछि महाश्वेता दुःख 'करति आकाशवाणी हुई । तमे तप करो छो तेणि बे तमे स्वामी सुख पामशो । तप करो । पछि महाश्वेता कपिंजलनिं कहि छिं । तमे घोडो हता, पत्रलेखा तमे सरोवर पड्यां । पत्रलेखा शुं थई । कपिंजल कहि छिं पत्रलेखा पूंठि पडी । पणि समाचार नथी पांम्यो । हविं श्वेतकेतु पूंडरीकनो पिता छिं, त्रिकालदर्शी छिं । तेहने तेनो समाचार पूंछु । इम करी कपिंजल
T
T
कादम्बरी ।
परिशिष्टम्
| SR No. | 002412 |
| Book Title | Kadambari Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hitvardhanvijay |
| Publisher | Kusum Amrut Trust |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 246 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 12 MB |