SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 108
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ज्वरचिकित्सा। पिप्पली, चित्रक, हरड़, आंवला; इनका वाथ सम्पूर्ण ज्वरों को नष्ट करता है तथा अग्निदीपक है । छोटी कटेरी, गिलोय तथा अडूसे के क्वाथ में पिप्पली चूर्ण का प्रक्षेप देकर रोगी को सेवन कराने से कास (खांसी) और श्वास युक्त ज्वर नष्ट होता है ।। १०८॥ साम्प्रतं अनन्तादिकं योगमाह दुरालभाबालकतिक्तरोहिणीपयोदविश्वौषधकल्कितं जलम् । प्रपीतमुष्णं सकलज्वरापहं प्रवर्द्धनं जाठरजातवेदसः ॥ १०९॥ दुरालभादिकल्कीकृतमुष्णं जलं पतिं सकलज्वरापहं भवति । दुरालभा अनन्ता । वालकं जलम् । तिक्ता कटुका । पयोदं मुस्तम्। विश्वं शुण्ठी । एषां कर्षणोदकपिष्टेन कल्कीकृतं जलमुष्णं सकलज्वरापहम् । जाठरजातवेदसः प्रवर्द्धनम् । जठरमुदरं तस्मिन् भवो जाठरः । स चासौ जातवेदा च जाठरजातवेदा तस्य प्रवर्द्धनं वृद्धिकरम् । जातवेदा अग्निः ॥ १०९॥ दुरालभा, गन्धवाला, कटुकी,मोथा, सोंठ, इन्हें एकत्र २ तोले परिमाण में लेकर ८ तोले गर्म जल में घोटकर छानलें। इस के सेवन से सम्पूर्ण ज्वर नष्ट होते हैं और जाठराग्नि प्रवृद्ध होती है। आज कल यह इससे आधी मात्रा में प्रयुक्त होता है ॥१०९॥ साम्प्रतं गुडूच्यादियोगमाह सकुण्डलीपद्मकरक्तचन्दनं सनिम्बकुस्तुम्बुरु वारि यच्छृतम् । पिबेन्मनापित्तवलास ज्वरं जयेत्सतृड्तापमरोचकान्वितम् ॥ ११० ॥ पुरुषः पित्तबलासजं ज्वरं जयेत् । यः कुण्डल्यादिद्रव्यसमेतं वारि शृतं पिबेत् । कुण्डली गुडूची । पद्मको मलयश्चारुः । रक्तचन्दनं हरिचन्दनम् । निम्बोऽरिष्टः । कुस्तुम्बुरु धान्यकम् । पित्तं च बलासश्च पित्तबलासौताभ्यां जातः पित्तबलासजः तम् । सतृट्तापं तृट् च तापश्च तृट्तापौ। सह तृट्तापाभ्यां वर्त्तत इति सतृट्तापस्तम् । अरोचकान्वितं अरोचकसमेतम् । ननु सुश्रुतेन सर्वज्वरघ्नत्वमुक्तं गुडूच्यादिकस्य ।
SR No.002391
Book TitleChikitsa Kalika
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNarendranath Mtra
PublisherMitra Ayurvedic Pharmacy
Publication Year
Total Pages274
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size18 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy