________________
(३०७)
[तद्धितप्र०] टीकाद्वयोपेता।
(तत्त्वदी० )-देवस्वेति । देवकीयमिति ॥देवस्येदमिति वाक्यम् ॥राजकीयमिति॥ अत्र नलोपे यत्नः । नाम्नो नो लोपशित्यस्य नान्तस्य नाम्न इति व्याख्यानात् प्रकृते कुको राजान्त्यावयवत्वान्नान्तताभावात् । अतो नो वेत्यत्र वेत्यस्य व्यवस्थितत्वाश्रयणादत्र नलोपः ।।
(मध्यान्मः) मध्यमः ॥ ( मुबोधिनी)-मध्यान्मः ॥ अस्मान्मः प्रत्ययः स्यात् भवाद्यर्थे ।। मध्ये भवो मध्यमः॥
(हेमन्तस्य वा तलोपोऽणि.) हैमनम् हैमन्तम् ॥ ( सुबोधिनी ) हेमन्तस्य वा तलोपेऽणि ॥ हेमन्तादण् स्यात् तस्य लोपथ वा ॥ हेमन्ते भवं हैमनं हैमन्तं च ॥ (तत्त्वदी० ) हैमनमिति । हेमन्ते भवमिति विग्रहः ॥ टिलोपस्तूक्तयुक्तरेव न ॥ (चिरपरुत्परारिभ्यस्त्नः ) चिरत्नम् । परुत्नम् ! परारित्नम् । (सुबोधिनी )-चिरपरुत्परारिभ्यस्तनः ॥ एभ्यस्त्नप्रत्ययः स्यात् ॥ चिरशब्दोऽदन्तः ॥ परुदित्यव्ययं पूर्वस्मिन् वत्सरे ॥ परारि पूर्वतरे वत्सरेऽव्ययम् ॥
(अग्रादिपश्चादन्ताड्डिमः ) अग्रिमम् । आदिमम् । पश्चिमम् । अन्तिमम् ॥
(सुबोधिनी )-अनादिपश्चादन्ताड्डिमः ॥ एभ्यो डिमः प्रत्ययः स्यात् ॥ डिवाहिलोपः। अग्रे भवम् अग्रिमम् ॥ आदौ भवम् आदिमम् ॥ पश्चाद्भवं पश्चिमम् ॥ अन्ते भवम् अन्तिमम् ॥ (तत्त्वदी०)- पश्चिममिति ॥ पश्चाद्भवम् । डित्त्वादादित्यस्य लोपः ॥
(हेतुमनुष्येभ्यो वा रूप्यमयटौ) समादागतं समरूप्यम् । सममयम् । समीयम् । देवदत्तरूप्यम् । देवदत्तमयम् । देवदत्तीयम् ॥
(सुबोधिनी )-हेतुमनुष्येभ्यो वा रूप्यमयटौ ॥ हेतुवाचकेभ्यो मनुष्यवाचकेभ्यश्च रूप्यमयटौ वा स्तः॥ ट् ईबर्थः ॥ आगतमित्यर्थे समात् मार्गादागतं समरूप्यम् । सममयम् ॥ पक्षे णीयः। समीयम् ॥ देवदत्तादागतं देवदत्तरूप्यम् । देवदत्तमयम् । देवदत्तीयम् । णीयः ॥ देवदत्तः । अणू ॥ (तत्त्वदी० )-हेतुमनुष्येभ्य इति ॥ हेतुमनुष्यवाचिभ्य इत्यर्थः ॥
