Page Text
________________
[ तद्धितप्र०] टोकाद्वयोपेता।
(२९९) (सुबोधिनी)-कल्याण्यादेरिनङ् च ॥ एषामिनङादेशः ॥ स्त्रीप्रत्ययान्तत्वादेयणप्रत्ययः कल्याणी मुभगा दुर्भगा बन्धकी परस्त्री कुलटा इत्यादि ॥ कल्याण्या अपत्यं ङित्त्वादन्त्यस्थाने इनङ् । आदिस्वरवृद्धिः । यस्येतीलोपः । काल्याणिनेयः॥ कुलान्यटति भिक्षार्थ हलादेरीषादाविति टेलोपः । सा कुलटा । सती भिक्षुक्य।नङ्विधौ गृह्यते । या तु व्यभिचारार्थे कुलान्यटति तस्या एरणप्रत्यये कौलटेरः। एयणि तु कौलटेयः । सतीपक्षे तु इनङ्वा भवति कौलटिनेयः कौलटेयः ॥ "अथ बान्धकिनेयः स्याद्वन्धुलश्चासतीसुतः ॥” " कौलटेरः कौलटेयो भिक्षुकी तु सती याद । तदा कौलटिनेयोऽस्याः कौलटेयोऽपि चात्मजः" इत्यमरः ॥ सुभगाया अपत्यामिति क्वचिद्द्योरिति वक्ष्यमाणेनोभयत्र वृद्धिः । इनङ् । सौभागिनेयः ॥
( तत्त्वदी० )-इनङ्चेति डित्त्वादन्त्यादेशः ॥ काल्याणिनेय इति ॥ कल्याण्या अपत्यमिति विग्रहः ॥
(गोधादेरारणेरणौ ) गौधारः। नाटारः। पाण्डारः। गौधेरः । नाटेरः । पाण्डेरः । पैतृष्वस्त्रीयः । मातृष्वतीयः ॥
(सुबोधिनी )-गोधादेरारणेरणौ ॥ गोधादेरारणेरणौ प्रत्ययौ स्तः अपत्येऽथे।। गोधाया अपत्यं गौधारः॥ नट्या अपत्यं नाटारः। यस्येति लोपः॥ पण्डो नपुंसकस्तस्यापत्यं पाण्डारः । एरणि तु गौधेरः नाटेरः पाण्डेरः । पितृष्वस्रादेर्णीयः । पितृध्वसेति । मातृपितृभ्यां स्वसुरिति षत्वम् । पितृष्वसुरपत्यं पैतृष्वतीयः । मातृष्वसुरपत्यं मातृष्वस्त्रीयः॥
(तत्त्वदी० )-गौधार इति ।। गोधाया अपत्यमिति विग्रहः॥ पाण्डार इति ॥ पण्डस्यापत्यमिति विग्रहः ॥
(पितृष्वस्रादेरेयणि टिलोपः ) पैतृष्वसेयः। मातृष्वसेयः॥ (सुबोधिनी)-पितृष्वस्रादेरेयणि टिलोपः॥ पितृष्वस्रादष्टेलोपः स्यादेयणि ॥ अत्र्यादित्वादेयण । पैतृष्वसेयः॥
( तत्त्वदी० )-पैतृष्वसेय इति ॥ पितृष्वसुरपत्यमिति विग्रहः । पितृष्वस्रादेरित्यत्र कृतषत्वनिर्देशात्समासे क्वचित्पूर्वपदादुत्तरपदस्तस्य सस्य षः। तेन ज्योतिष्टोम इत्यादौ षत्वं च ॥
(पाण्डोडयण ) पाण्डयः। (सुबोधिनी )-पाण्डोडर्यण् ॥ पाण्डुशब्दात ड्यण स्यादपत्येऽर्थे । णित्करणं तु पाण्डया भार्या इत्यत्र वृद्धिहेतोस्तद्वितस्यारक्तविकारार्थस्येति पुंवद्भावप्रतिषेधार्थम् । पाण्डोरपत्यं पाण्डयः॥
| SR No. | 002369 |
| Book Title | Siddhant Chandrika Purvarddham |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsharma Pandit |
| Publisher | Kshemraj Krishnadas |
| Publication Year | 1800 |
| Total Pages | 372 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 12 MB |