Nyayamanjari

SR No.: 002361
Original Sutra Author: N/A
Author: Jayant Bhatt, Suryanarayan Sharma
Publisher: Chaukhamba Sanskrit Series Office
Publication Year: 1936
Total Pages: 656
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 16 MB

Page 650

गोतमसूत्रपाठः।
२७
साधादसिद्धेः प्रतिषेधासिद्धिः प्रतिषेध्यलाधाश्च ॥ ३३ ॥
दृष्टान्ते च साध्यसाधनभावेन प्रतिज्ञातस्य धर्मस्य हेतुत्वात्तस्य चोभयथाभावान्नाविशेषः ॥ ३४ ॥ नित्यमनित्यभावादनित्ये नित्यत्वोपपत्तेनित्यसमः ॥ ३५ ॥ प्रतिषेध्ये नित्यमनित्यभावादनित्ये नित्यत्वोपपत्तेः प्रतिषेधाभावः ३६ प्रयत्नकार्यानेकत्वात्कार्यसमः ॥ ३७ ॥ कार्यान्यत्वे प्रयत्नाहेतुत्वमनुपलब्धिकारणोपपत्तः ॥३०॥ प्रतिषेधेपि समानो दोषः ॥ ४९ ॥ सर्वत्रैवम् ॥ ४०॥ प्रतिषेधविप्रतिषेधे प्रतिषेधदोषवदोषः॥ ४१ ।
प्रतिषेधं सदोषमभ्युपेत्य प्रतिषेधविप्रतिषेधे समानौ दोषप्रसङ्गो मतानुवा ॥४२॥
स्वपक्षलक्षणापेक्षोपपत्युपसंहारे हेतुनिर्देश परपक्षदोषाभ्युपगमा. समानो दोषः ॥ ४३ ॥
॥ इति गौतमसूत्रे पश्चमाध्यायस्यायमासिकम् ॥
प्रतिक्षाहानिः प्रतिक्षान्तरं प्रतिज्ञाविरोधः प्रतिज्ञासंन्यासो हेत्वन्तर. मर्थान्तरं निरर्थकमविज्ञातार्थमपार्थकमप्राप्तकालं न्यूनमधिकं पुनरुतमः ननुभाषणमझानमप्रतिभा विक्षेपो मतानुशा पर्यनुयोज्यापेक्षणं निरनुयो. ज्यानुयोगोऽपसिद्धान्तो हेत्वाभासाश्च निग्रहस्थानानि ॥१॥
प्रतिदष्टान्तधर्माभ्यनुवा स्वदृष्टान्ते प्रतिक्षाहानिः॥२॥ प्रतिक्षार्थप्रतिषेधे धर्मविकल्पाचदर्थनिर्देशः प्रतिक्षान्तरम् ॥ ३ ॥ प्रतिक्षाहेत्वाविरोधः प्रतिक्षाविरोधः ॥ ४॥ पक्षप्रतिषेधे प्रतिज्ञातार्थापनयनं प्रतिज्ञासंन्यासः॥५॥
अविशेषोक्ते हेतौ प्रतिषिद्ध विशेषमिच्छतो हेत्वन्तरम् ॥ ६ ॥ च नास्ति । अस्य सूत्रत्वे प्रमाणमन्वीक्षानयतस्वबोधः। ३३ अस्य प्रत्याख्यानसत्रमिति ता. टी० । ३४-३६ अनयोः सूत्रत्वे प्रमाणमन्बीक्षानयतत्त्वबोधः । ३६ अस्य प्रत्याख्यानसूत्रमिति ता० टी०। ३. मल्य सूत्रत्वे प्रमाणमन्वीक्षा. मयतस्पोषः। ३८ सूत्रं कार्यान्यत्वे इति ता० टी०। ३९ तदेतत्सूत्रावतारपर. म्भाव्यमिति ता. टी.। ४० सर्वास जातिष्येषेयं युक्तिरिति सूत्रार्थ इति वार्ति. कम् । ६..पु. मिश्छन्नो इति अस्ति । एतवाहिकसूत्राणां सूत्रत्वे वृत्तिवातिक.