________________
શશીશીલા (૫) તમારી વાત અમે સ્વીકારી લીધી વિશેષણ દલ આવશ્યક છે તો પણ હેતુતાવરચ્છેદક સંબંધાવચ્છિનનો જે અર્થ કર્યો છે તેમાં વિશેષ્ય દલ તો નિષ્ઠયોજક જ છે કેમકે પૂર્વોક્ત અવ્યાપ્તિને દૂર કરવા માટે તો વિશેષણ દલ જ સમર્થ થવાનું છે. આથી વિશેષ દત નિરર્થક છે, જો આવું તમારું કવન હોય તો તે મિથ્યા જ স্তহস্তী.
गूढामृतलीला (६) भवद्भिः विशेष्यदलोपादानं यदि न क्रियते तदा पर्वतो वहिमान् धूमात् इत्यत्रैवाव्याप्तिः । तथा हि साध्यो वह्निः, साध्याभावः वह्यभावः, तदधिकरणं जलहूदः, तन्निरूपितवृत्तिता हेतुतानिरूपितसंसर्गतावच्छेदकता पर्याप्त्यधिकरणधर्मावच्छिन्नसंसर्गतानिरूपिता विवक्षिता । तथा च प्रकृते हेतुः धूमः, हेतुतावच्छेदकसम्बन्धः संयोगसम्बन्धः, हेतुता निरूपिता संसर्गतावच्छेदकतासंयोगत्वनिष्ठ, तादशावच्छेदकतायाः पर्याप्तिसम्बन्धेनाधिकरणं-संयोगत्वं, तदवच्छिन्ना या संसर्गता, (अधिकं प्रविष्टंन तुतदानिकरम्) इति रीत्या संयोग-कालिकान्यतरनिष्ठा संसर्गता, ताद्दशसंसर्गतान्तर्गतकालिकसम्बन्धेन वढ्यभावाधिकरणजलहूदादिनिरूपितवृत्तितैव धूमे वृत्तित्वाभावस्याभावादव्याप्तिः।
अतस्तद् वारणाय संसर्गतायां हेतुतानिरूपित संसर्गतानवच्छेदका नवच्छिन्नत्वं निवेशनीयम् । कृते चैताद्दशनिवेशे प्रकृते हेतुतानिरूपितसंसर्गतासंयोगनिष्ठ संसर्गता, तन्निरूपित संसर्गतायाः अवच्छेदकं-संयोगत्वं, अनवच्छेदकं कालिकत्वं तदवच्छिन्नैवेयं संयोगकालिकान्यतरनिष्ठ संसर्गता, न त्वनवच्छिन्ना । अतो नेयं संसर्गता लक्षणघटिका, अपि तु शुद्धसंयोगसंसर्ग एव । तेन संयोगसम्बन्धेन वढ्यभावाधिकरणनिरूपितवृत्तितायाः मीनादौ एव, वृत्तित्वाभावस्य धूमे सत्त्वान्नाव्याप्तिः ।
(१२)
