________________
गूढामृतलीला (४९) एवं स्वाभाववन्निरूपितसंयोगसम्बन्धावच्छिन्नाधेयता सम्बन्धेन वह्नि विशिष्टस्य संयोगेन साध्यतायां जलरूप सद्धेतावव्याप्तिः ।
___ तत्र साध्यतावच्छेदकतावच्छेदकसम्बन्धः - स्वाभाववन्निरूपितसंयोगसम्बन्धावच्छिन्नाधेयतासम्बन्धः । प्रकृते साध्यतावच्छेदकतावच्छेदकसम्बन्ध नियामकत्वाभ्युपगमेऽपि वह्नि निष्ठवच्छेदकताया अवच्छेदकसम्बन्धः - संयोगसम्बन्धावच्छिन्नाधेयतासम्बन्धोऽपि धर्तुं शक्यते । तत्सम्बन्धावच्छिन्नावच्छेदकताकप्रतियोगिताकाभावः संयोगसम्बन्धावच्छिन्नाधेयतासम्बन्धेन वहिविशिष्टाभावः । तदभावाधिकरणीभूतहृदादिनिरूपितवृत्तितैव जलादौ वृत्तित्वाभावस्याभावादવ્યાતિઃ |
શશીશીલા (૪૯) આ જ પદ્ધતિથી અન્ય સ્થાને પણ અવ્યાપ્તિ આવે છે. સ્વાભાવવનિરુપિત સંયોગસંબંધાવચ્છિન્ન આધેયતા સંબંધથી વહ્નિ વિશિષ્ટને સંયોગ સંબંધથી - સાધ્ય કરતાં જલને હેતુ કરતાં અવ્યાપ્તિ આવશે.
પ્રસ્તુત સ્થળમાં સાધ્યતાવચ્છેદકતાવચ્છે. સંબંધ - સ્વાભાવવનિરુપત સંયોગ સંબંધાવરિચ્છન્ન અધેયતા સંબંધ, અહીં સ્વ પદથી વહ્નિ, સ્વાભાવ – વચભાવ, સ્વાભાવવત્ - વર્ચભાવત્ જલકૂદ આ જલહૂદમાં સ્વાભાવવત્વ સંબંધથી વહિં. રહેશે. તમે સાધ્યતાવરચ્છેદકતાવચ્છે. સંબંધ સાધ્યતાવછે. નિષ્ઠાવચ્છેદકતામાં સ્વીકારવો એવું કથન ભલે કર્યું તો પણ પૂર્વમાં જેમ એકદેશાવચ્છિન વિષયિત્વ સમવાયાચતરમાંથી વિષયિત્વ સંબંધ લઈને આવ્યાપ્તિ આવી હતી. તેમ અહીં પણ એકદેશાવચ્છિના અભાવ લઈને તમને અવ્યાપ્તિ આપીએ છીએ. આથી અમે સંયોગસંબંધાવચ્છિન્ન આધેયતા સંબંધ પણ સ્વીકારી શકીએ તેમ છે.
(૭૨)
