________________
स्याद्वादबोधिनी-१८८
निपत्येते-निकाय इति । श्री जैनसिद्धान्तेऽसंख्यातेषु द्वीपसमुद्रेषु सर्वतो न्यूनाः त्रसजीवाः, ततोऽधिकाः अग्नि, कायिकाः, ततोऽधिकाः पृथ्वीकायिकाः, ततोऽधिकाः जलकायिकाः, ततोऽधिकाः वायु कायिकाः, ततोऽधिकाः वनस्पति कायिकाः । वनस्पति-कायिकाः जीवाः व्यवहारा व्यवहारिकभेदाभ्यां द्विधा भवन्ति । ये जीवाः निगोदान् निःसृत्य पृथिवीकायिकाद्यवस्थां प्राप्य पुनश्च निगोदावस्थां प्राप्नुवन्ति ते 'व्यवहारिकाः' कथ्यन्ते । ये च जीवा अनादिकालतो निगोदावस्थायामेव तिष्ठन्ति तेऽ व्यवहारिकाः सन्ति । ___ श्री जैनमतानुसारेऽसंख्याता गोलाः सन्ति। यथा चोऽक्तम्गोला य असंखिणिग्गोय गोलो भणियो । इक्किक्कम्मि णिगोए अनन्त जीवा मुणे अव्वा ॥१॥ सिज्झन्ति जत्तिया खलु इह संववहारजीवरा सीयो। एंति प्रणाइवणस्सइ रासीइ तत्तिा तम्मि ॥ २ ॥ संस्कृतच्छायागोलाश्च असंख्येयाः, असंख्यनिगोदो गोलको। एककस्मिन् निगोदे अनन्तजीवा ज्ञातव्याः ॥१॥
