________________
७८०
संस्कृत व्यकिरण-शास्त्र का इतिहास
वद्धपाठः ...
लघुपाठः ३. सर्वान्तेऽयोगवाहत्वाद् विसर्गादिरिहाष्टकः । प्रकार उच्चारणार्थो व्यञ्जनेष्वनुबध्यते ॥ ४. क-पयोकपकारौ च तद्वर्गीयाश्रयत्वतः। पलिक्नी चख्नतुर्जग्मिजघ्नुरित्यत्र यद्वपुः ॥ ५. नासिक्येनोक्तं कादीनां
त इमेऽयमाः । तेषामुकारः संस्थान वर्गीय लक्षकः ।
६. उक्ताः स्थानकरणप्रयलाः । १५ ३. इह यत्र स्थाने वर्णा उप- ७. इह यत्र स्थाने वर्णा उप
लभ्यन्ते तत् स्थानम् । लभ्यन्ते तत् स्थानम् । ४. येन निवृत्यन्ते तत् करणम् । ८. येन निर्वत्यन्ते तत् करणम् । ५. प्रयतनं प्रयत्नः ।'
६. प्रयतनं प्रयत्नः । ६. उत्साह प्रयत्नः। २०. ७. स्पृष्टतादि वर्गगुणः ।
८-नाभितल-प्रकरणम् १. 'तत्र नाभिप्रदेशात् प्रयत्न- १. तत्र नाभिप्रदेशात् प्रयत्न
प्रेरितः प्राणो', नाभिवायु प्रेरितः प्राणो नाम वायु
रूद्धमाक्रामन्नुरप्रादीनां स्था- रूद्धमाक्रामन्नुरादीनां २५ :
नानामन्यतमस्मिन् स्थाने स्थानानामन्यतमस्मिन् स्थाने १. उद्धृतं महाभाष्ये (१।१।६) ।
२. न्यासे (१३१६, पृष्ठ ५६, ५७). प्रस्य प्रकरणस्य १-२३ सुत्राण्युद्धृतानि ।
३. प्राणो नाम - ऊर्ध्वमाक्रमन्नुर:प्रभृतीनामन्यतस्मिन्-न्यासे । द्रष्टव्य.: मत्रास्यैव प्रकरणस्याष्टमे चतुर्दशे च सूत्रे नाभिपदम्। लघुपाठे तु 'प्राणो नाम'
इत्येव पठ्यते ।
