________________
५६ संस्कृत व्याकरण-शास्त्र का इतिहास
___ [अथाष्टमोऽध्यायः] [८।१।६७] पूजनात् पूजितमनुदात्तम् -अत्र 'काष्ठादिभ्यः' इति प्रक्षिप्तम् ।'
[८।११७४] नामन्त्रिते समानाधिकरणे, सामान्यवचनं विभाषितं ५ विशेषवचने -वृत्तौ तु 'सामान्यवचनम्' इत्यविधायः उत्तरसूत्रे 'बहुवचनम्' इति प्रक्षिप्तम् ।
[८।२।१८] कृपो रो ल:-'क्लप' इत्यपपाठः ।
[८।३।२७,२८,२९,३०,३१,३२ [नपरे नः], डस्सि घुट, नश्च, शि तुक्, ङ्णोः कुक्टुक् शरि, ङमो ह्रस्वादचि ङमुनित्यम्' [इति १० क्रमः] ।'
- [८।३।६८ इत्यनन्तरम्] 'एति संज्ञायामगात्' इति 'नक्षत्राद्वा' इति च गणसूत्रे प्रक्षिप्ते ।
[८।३।११८] सदेः परस्य लिटि-'स्वञ्ज्योः ' इति प्रक्षिप्तम् ।
[८।४।१९] अनितेरन्तः-योगविभागो भाष्यकृतः । १५ [८।४।२८] 'उपसर्गाद् बहुलम्' इति भाष्यकृता भङ क्तः ।।
भाष्यकृता योगविभागः कृतः । तेन डेराम्नद्यांनीभ्यः, इदुद्भ्याम्, प्रौदच्च घे.' इति सूत्रत्रयं निष्पन्नम् । 'प्रौदच्च घेः' इत्यत्र योगविभागो भाष्कृता निराकृतः ।
१. इह भाष्ये वार्तिकदर्शनात् । २. अत्र सामान्यवचनमिति पूर्वसूत्रे विधाय' इति युक्तः पाठो द्रष्टव्यः । ३: 'बहुवचनमिति वक्ष्यामि' इति भाष्ये दर्शनात् । ४. केनायमपपाठः स्वीकृत इति न ज्ञायते । ५. अत्र भाष्येऽनेनैव क्रमेण सूत्राणामुपादानात् । ६. सुषामादिगणे (८।३।६८) अनयोः सूत्रयोः पाठदर्शनात् । ७. अत्रैव भाष्ये वार्तिकदर्शनात् । ८. नैवात्र भाष्ये प्रत्यक्षं योगविभागो दर्शितः ।
६. भाष्ये तु 'उपसर्गादनोत्परः' इति सूत्रपाठमुपादाय 'अनोत्परः' इत्यंशे तत्पुरुष बहुव्रीहौ चोभयथाऽपि दोषं प्रदर्श्य उक्तम् – 'एवं तहिं उपसर्गाद् .बहुलमिति वक्तव्यम्' इति । ८।४।२८।
