SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 26
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ —ओम्ः– संस्कृत व्याकरण - शास्त्र का इतिहास अठारहवां अध्याय शब्दानुशासन के खिलपाठ संस्कृत भाषा के जितने भी उपलब्ध अथवा परिज्ञात व्याकरणशास्त्र हैं, उनमें प्राय: प्रत्येक पांच अङ्गों में विभक्त है । अत एव वैयाकरण-निकाय में व्याकरण की कृत्स्नता के द्योतन के लिए पञ्चाङ्ग व्याकरण आदि शब्दों का व्यवहार होता है । पञ्चाङ्ग व्याकरण यथा हेमचन्द्राचायः श्रीसिद्धहेमाभिधानाभिधं पञ्चाङ्गमपि व्याकरणं सपादलक्षपरिमाणं संवत्सरेण रचयाञ्चके ।' ५ .व्याकरण - शास्त्र के ये पांच अङ्ग वा ग्रन्थ इस प्रकार माने जाते हैं १० पञ्चग्रन्थी - बुद्धिसागर सूरि विरचित 'बुद्धिसागर' व्याकरण का दूसरा नाम 'पञ्चग्रन्थी' व्याकरण है। इसमें सूत्रपाठ के साथ साथ अन्य खिल पाठ के ग्रन्थों का भी प्रवचन होने से यह 'पञ्चग्रन्थी' ' नाम से प्रसिद्ध है । १५ दानुशासन (सूत्रपाठ ), धातुपाठ, गणपाठ ( = प्रातिपदिकपाठ) २० उणादिपाठ, तथा लिङ्गानुशासन । इन पांचों अङ्गों वा ग्रन्थों में शब्दानुशासन मुख्य हैं। शेष चार १. प्रबन्धचिन्तामणि, पृष्ठ ४६० ।
SR No.002283
Book TitleSanskrit Vyakaran Shastra ka Itihas 02
Original Sutra AuthorN/A
AuthorYudhishthir Mimansak
PublisherYudhishthir Mimansak
Publication Year1985
Total Pages522
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size8 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy