SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 164
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ मर्त्यकाण्ड: ३] 'मणिप्रभा'व्याख्योपेतः ११६ -१काठस्तु मण्डलम् । २गलगण्डो गण्डमालो ३रोहिणी तु गलाङ्करः ॥ १३१ ॥ ४हिक्का हेक्का च हल्लासः ५प्रतिश्यायस्तु पीनसः । ६शोथस्तु श्वयथुः शोफे ७दुर्नामाऽर्थों गुदाङ्करः ।। १३२ ।। पछी प्रच्छर्दिका छर्दिवमथुर्वमनं वमिः । गुल्मः स्यादुदरग्रन्थि १०रुदावर्तो गुद्ग्रहः ॥ १३३ ।। ११गतिर्नाडीव्रणे १२वृद्धिः कुरण्डश्चाण्डवद्धने ।। १३अश्मरी स्यान्मूत्रकृच्छ्रे १४प्रमेहो बहुमूत्रता ॥ १३४ ।। १५ानाहस्तु विबन्धः स्याद्१६ ग्रहणीरुक्प्रवाहिका । १. 'चकत्ता होनेके रोग'के २ नाम हैं-कोठः, मण्डलम् (त्रि । + मण्डलकम् ) ।। २. 'गलगण्ड रोग'के २ नाम हैं - गलगण्ड:, गण्डमालः ।। ३. 'गलेके रोग-विशेष'के २ नाम हैं-रोहिणी, गलाङ्करः ।। ४. 'हिचकी' के ३ नाम हैं-हिक्का, हेक्का, हल्लास: ।। ५. 'पीनस रोग ( सर्दी जुकाम ) के २ नाम हैं-प्रतिश्यायः, पीनसः ॥ ६. 'शोथ, सूजन'के ३ नाम हैं-शोथ: ( पु+न ), श्वयथुः (पु), शोफः ॥ ७. बवासीर के ३ नाम हैं-दुर्नाम (-मन् ), अर्शः (-शस् । २ न ), गुदा रं(+गुदकीलः ।। ८. 'वमन, उल्टी, कय'के ६ नाम हैं-छदिः ( न स्त्री ), प्रच्छर्दिका, छर्दिः (-दिस , स्त्री ), वमथुः ( पु ), वमनम्, वमिः (स्त्री)॥ ___६. 'गुल्म रोग ( पेटमें गोला-सा उठकर शूल पैदा करनेवाले रोगविशेष ) के २ नाम हैं-गुल्मः ( पु न ), उदरग्रन्थिः ॥ १०. 'उदावर्त ( गुदासे कांच निकलनेका रोग) के २ नाम हैं.--उदावतः, गुदग्रहः ।।.. ११. नाडीके रोग-विशेष' के २ नाम हैं-गतिः, नाडीव्रणः ।। १२. 'फोता ( अण्डकोष ) बढ़ने के ३ नाम हैं-वृद्धिः, कुरण्डः, अण्डवर्द्धनम् ( यौ०-. अण्डवृद्धः, कोषवृद्धिः,.........) ।। १३. 'मूत्रकृच्छ रोग'के २ नाम हैं-अश्मरी, मूत्रकृच्छम् ।। १४. 'प्रमेहरोग'के २ नाम हैं-प्रमेहः (+मेहः ), बहुमूत्रता ।। १५. 'श्रानाह ( मल-मूत्र रुक जानेका ) रोग'के २ नाम हैं-आनाहः, विबन्धः ।। १६. 'संग्रहणी रोग'के २ नाम हैं-ग्रहणीरुक (-ज ।+ ग्रहणी, संग्रहणी), प्रवाहिका।
SR No.002275
Book TitleAbhidhan Chintamani
Original Sutra AuthorHemchandracharya
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, Hargovind Shastri
PublisherChaukhamba Vidyabhavan
Publication Year1966
Total Pages566
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size9 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy