________________
સ્યાાદ
૭૦૫.
૭૦૪. સંગ્રહ નયના બે પ્રકાર છે— શુદ્ધ સંગ્રહનય અને અશુદ્ધ સ ́ગ્રહનય. શુદ્ધ સંગ્રહનયમાં પરસ્પરમાં વિરાધ કર્યા વિના ‘સત્’ રૂપે બધાનું ગ્રહણ થાય છે. એમાંથી એક જાતિ વિશેષનું ગ્રહણ કરવાથી એ જ અશુદ્ધ સ‘ગ્રહનય થયા.
સંગ્રહનય દ્વારા ગૃહીત થયેલ શુદ્ધ જે ભેદ કરે છે તે વ્યવહારનય છે. છે —એક અશુદ્ધા-ભેદક અને બીજો
२२७
અથવા અશુદ્ધ અના આ પણ બે પ્રકારના શુદ્ધા-ભેદક છે.
૭૦૬. દ્રવ્યમાં એકસમયવર્તી ( વર્તમાન ) કરે છે તેને સૂક્ષ્મઋજુ સૂત્રનય કહે છે. શબ્દ ક્ષણિક છે.
અધ્રુવ પર્યાયને ગ્રહણુ દાખલા તરીકે તમામ
૭૦૭. અને જે પેાતાની સ્થિતિ સુધી રહેનારી મનુષ્યાદિ પર્યાયને એટલા સમય સુધી એક મનુષ્ય રૂપે ગ્રહણ કરે છે તે સ્થૂલઋસૂત્રનય કહેવાય છે.
૭૦૮, શપન અર્થાત્ આહ્વાન શબ્દ છે, અથવા જે ‘શપતિ’ અર્થાત્ આહ્વાન કરે છે એ શબ્દ છે. અથવા શષ્યતે' જે દ્વારા વસ્તુને કહેવામાં આવે છે એ શબ્દ છે. એ શબ્દના વાચ્ય જે અર્થ છે તેને ગ્રહણ કરવાથી નયને પણ શબ્દ કહેવામાં આવ્યા છે.
૭૦૯. જે એકા વાચી શબ્દોમાં લિંગ આદિ ભેદને કારણે અર્થભેદ સ્વીકારે છે તેને શબ્દનય કહેવામાં આવ્યા છે. દાખલા તરીકે પુષ્ય શબ્દ પુલ્લિ‘ગમાં નક્ષત્રને વાચક છે અને પુષ્યા ( સ્ત્રીલિંગી શબ્દ ) સ્ત્રીલિંગ તારિકાના બેાધ કરાવે છે.
૭૧. અથવા વ્યાકરણથી સિદ્ધ શબ્દમાં અનેા જે વ્યવહાર કરવામાં આવે છે તે જ અને તે શબ્દ દ્વારા ગ્રહણ કરવા એને શબ્દનય કહે છે. દાખલા તરીકે દેવ શબ્દ દ્વારા એના સારી પેઠે ગ્રહણ કરવામાં આવતા અર્થ દેવ અથવા સુરને જ ગ્રહણ કરવા તે.
