________________
277
सप्तममाह्निकम् _ [आत्मनः प्रत्यक्षत्वमन्तरा सुखादेः प्रत्यक्ष न संभवति ] अपि च
ज्ञातृज्ञानविशिष्टार्थग्रहणं किल भाष्यकृत् । स्वयं प्रादीदृशत्तच्च किं वा युक्तमुपेक्षितुम् ॥ विशेष्यबुद्धिमिच्छन्ति नागृहीतविशेषणाम् । पूर्वं चाननुभूतस्य स्मरणं नावकल्पते ।। न चानुमानतः पूर्व ज्ञात्वाऽऽत्मानं विशेषणम् ।
तद्विशिष्टार्थबुद्धिः स्यात् 'क्रमस्या नवधारणात् ॥ तस्मात प्रत्यक्ष आत्मा ॥ . [आत्मनः प्रत्यक्षत्वाभावे प्रतिसन्धानासंभवः] . 'सामानाधिकरण्यं च स्मरणानुभवादिषु ।
अनुसन्धीयमानं यदृश्यते तत्कथं भवेत् ॥ .. 'पूर्व अहममुमर्थमनुभूतवान् , अहमेवाद्य पुनरनुभवामि' इति तुल्यविषयं तावत्। तुल्यकर्तृकताऽपि तत्र प्रकाशते, इतरथा त्वनुमातुमप्यात्मा न शक्येत ॥
ज्ञानेच्छासुखदुःखादि किलेदं लिङगमात्मनः । एकाश्रयतया ज्ञातं अनुसन्धातृबोधकम् ।। तथात्वेन च तद्ज्ञानं आश्रयज्ञानपूर्वकम् । ज्ञाते तत्राफलं लिङगं अज्ञाते तु न लिङगता ॥
* न्यायभाप्यम् 3-1-15 ॥ न इच्छन्ति–इत्यन्वयः॥
। स्मरणा-ख,
'क्यते-ख.
