________________
હૃદ
निमित्तभेदात् कारणं त्रिविधम् । संशयविपर्ययतर्क भेदादयथार्थानुभवस्त्रिधा । प्रयत्नः प्रवृत्तिनिवृत्तिजीवनयोनिभेदात् त्रिधा । संस्कारो वेगो भावना स्थितिस्थापकश्च । तत्र " वायोर्नवैकादश तेजसो गुणा जलक्षितिप्राणभृतां चतुर्दश । दिकालयोः पञ्च षडेव चाम्बरे, महेश्वरेऽष्टौ मनसस्तथैव च ॥” इति ॥
तन्न, यथायथं पर्यायादिष्वन्तर्भावात् ॥७४॥
इति पर्यायखण्डः ॥
X
महाव्रतानि पञ्च, प्राणातिपातमृषावादाऽदत्तादानमैथुनपरिग्रहविरतिरूपाणि ॥७५॥
प्राणातिपातादयः प्रत्येकं मनोवचः कायभेदात् करणकारणानुमतिभेदाच्च नवधा । ते चाश्रवाः । तद्विरतिः संवरः ॥ ७६ ॥
धर्मोऽहिंसा संयमस्तपः ॥ ७७ ॥
गृहिधर्मः साधुधर्मश्चेति द्विधा ॥७८॥
गृहिणां देशतो विरतिः साधूनां सर्वतः ७९ ॥
श्रद्धानं सम्यग्दर्शनं शमाद्यभिव्यङ्गयः शुभात्मपरिणामः ॥ ८० ॥
औपशमिक क्षायोपशमिकं क्षायिकमिति तत् त्रिधा ॥ ८१ ॥ तत्प्रागवस्थो बहिरात्मा । तद्वान् अन्तरात्मा प्राकैवल्यात् । केवली परमात्मा ॥ ८२ ॥
तत्रान्तरात्मा ध्याता । परमात्मा ध्येयः । ऐकाय संवित्तिर्ध्यानम् । ध्येयैकता समापत्तिः ॥ ८३॥
ज्ञानपूर्वक कर्मयोगाद् ध्यानयोगः । ध्यानयोगान्मुक्तियोगः ॥ ८४ ॥ इति धर्मनिरूपणान्तः खण्डः ॥
