________________
स्मातस्यपादपूर्तिस्तुतिः
२१७ अहंद्वक्त्रप्रसूतम् :-अर्हतः वक्त्रम्- अर्हद्वक्त्रम् , (प.त.पु.) अर्हद्वकत्रेभ्यः प्रसूतम्-अर्हद्वक्त्रप्रसूतम् , तद्-अर्हद्वक्त्रप्रसूतम् । (पं. त. पु.)
गणधररचितम् :-गणान् धरन्तीति-गणधराः, ( उप. त. पु.) गणधरैः रचितम्-गणधररचितम् , तद्-गणधररचितम् । (तृ. त. पु.)
द्वादशाङ्गम् :-द्वादशानाम् , अङ्गानां समाहारः-द्वादशाङ्गम् , तद् -द्वादशाङ्गम् । ( द्विगु. क.) सर्वानुभूतियक्षस्य स्वरूपम्दक्षो यक्षाधिराजो महिमगुणनिधिश्चण्डदोर्दण्डधारी' सर्वं सर्वानुभूति विदलयतु मुदा सङ्घविघ्नं महौजाः । अध्यारूढो द्विपेन्द्रं वरभवनगतः स्तम्भहस्तोत्कटाऽऽस्यम् , निष्पङ्कव्योमनीलद्युतिमलसदृशं बालचन्द्राभदंष्टम् ॥४॥
अन्वय. दक्षः; यक्षाधिराजः, महिमगुणनिधिः, चण्डदोर्दण्डधारी, महौजाः, स्तम्भहस्तोत्कटाऽऽस्यं निष्पङ्कव्योमनीलद्युतिम् अलसदृशं बालचन्द्राभदंष्ट्रं द्विपेन्द्रम् अध्यारूढः, वरभवनगतः, सर्वानुभूतिः सर्व सङ्घविघ्नं मुदा विदलयतु ।
दक्ष इति-' दक्षः' निपुणः विघ्नहरणपटु र्वा । “दक्षो पटौ हरवृषे. ताम्रचूडे प्रजापतौ। मुनिभेदे द्रुमे वह्नौ दक्षो दक्षा भुवि स्मृता ॥ इति विश्वः (१८२।४) । ' यक्षाधिराजः' यक्षाणां तन्नामव्यन्तरविशेषाणाम् अधिराजः स्वामी यक्षाधिपतिरित्यर्थः। अष्टविधा व्यन्तरास्तेषु यक्षाऽऽह्वयो भेदः। “ स्युः पिशाचा भूता यक्षा राक्षसाः किन्नरा अपि। किंपुरुषा महोरगा
