________________
धर्मग्राहिवाक्यं नयवाक्यम् इत्युक्ते प्रमाणवाक्येऽतिप्रसक्तिः, तत उक्तम्-'एक' इति. । तावत्युक्ते दुर्नयवाक्येऽतिप्रसङ्गः, तत उक्तम्-'धर्मग्रहोपेक्षकत्वे सति'. इति । तथा च यावद्धर्मग्रहोपेक्षकत्वमङ्गीकृत्यासम्भवः; नहि यावद्धर्मग्रहोपक्षकत्वे सत्येकधर्मग्राहित्वं संभवति, तत उक्तम्-'अपर' इति; ग्राह्यधर्माद् व्यतिरिक्तधर्मोपेक्षकत्वम्; इत्यर्थः । .
प्रमाणवाक्यं तु युगपत्सकलधर्मग्राहि वाक्यं प्रमाणवाक्यम् । दुर्नय-नयवाक्ययोरपि सकलधर्मग्राहित्वं कालादिभेदेन प्रत्येकमस्त्येव, इति ताभ्यामस्य योगपद्येन भेदः, इति ।
तदेतान्युक्तानि प्रमाणवाक्यादीनां लक्षणानि, उदाहरणानि तु प्राक्प्रोक्तानि । इति द्वितीयवृत्तार्थः ।।२।।
अथैतानि वाक्यानि सकलादेशविकलादेशस्वरूपाणि भवन्ति, तेन तयोः स्वरूपं वाच्यम्; इत्याशङ्कयाह
एकत्रधर्मा युगपविरुद्धाः . .
कालाद्यभेदान्निहिता हि येन । आदेशमासाद्य तमत्र शासने
जयन्ति जैनाः परवादिदर्शनम् ।।३॥ .. व्याख्या-'जैनाः' जिनाज्ञाधराः ‘आदेशमासाद्य' इति सकलादेशसानिध्यं प्राप्य, इत्यर्थः ।
अथ सकलादेशस्वरूपसूचनाय यच्छब्दघटितं पूर्वार्द्धं व्याक्रियते-'येन' सकलादेशेन, 'कालाद्यभेदात्' इति कालादिभिरष्टभिः कृत्वाऽभेदवृत्तेः, इत्यर्थः । 'एकत्र' इति एकस्मिन्वस्तुनि घटादौ, 'युगपत्' समकालम्, 'विरुद्धाः' सहानवस्थाननियमवन्तोऽस्तित्व-नास्तित्वादयो धर्माः, 'निहिताः' स्थापिताः, इति तावत्सूत्रार्थः ।
एकस्मिन्नेव हि घटादिवस्तुनि कालादिभिरष्टभिः कृत्वाऽभेदवृत्त्या प्रमाणप्रतिपन्ना अनन्ता अपि धर्मा यौगपद्येन यदाऽभिधीयन्ते, तदा सकलादेशो भवति ।
नयामृतम्
బలు డబ్బులు ఎండ బడా బడా బడా బడా