________________
२२६
कुमारपालचरिते रममाणीओ रामा णीसरणिजं अवेल्लणिजं च । अग्धविअ-वम्महाओ को अग्घाडइ सिणेहेण ॥ १४ ॥ . मायाइ उद्धुमाया अहिरोमअ-तुच्छयाइ अङ्गुमिआ। चवलत्त-पूरिआओ को तुवरइ दडुमित्थीओ ॥ १५ ॥
त्मानो न रमन्ते । नानाकामचेष्टाविशिष्टास्ता न सेवन्त इत्यर्थः । तत्र स्मितहसितरुदितभयरोषगर्वदुःखश्रमाभिलाषसंकरः किलोकिंचितम् । प्रियकथादौ तद्भावभावनोत्था चेष्टा मोट्टायितम् । अधरादि: ग्रहाद् दुःखेपि हर्षः कुट्टैमितम् । संस्कृतैरेव किलेकिंचितादिशब्दैः किलकिंचेत्यादिसिद्धौ रमेरेतदादेशविधानम् अनेकधा शब्दव्युत्पत्तिरिति न्यायप्रदर्शनार्थम् । प्राकृते रमणमात्रेपि च एते प्रयुज्यन्त इति ज्ञापनार्थ वेति ॥
१४. रमयतीति “प्रवचनीयादयः” इति हे० ५.१] कर्तरि अनीये रमणीयं कमनीयरूपपुरुषम् अरमणीयं जराकुष्ठाद्यभिभूतपुरुषं च रममाणाः सेवमानाः पूर्णमन्मथाः आङ्गिकसात्त्विकविकारकरणविचक्षणत्वाद् अन्यूनमनसिजा रामाः कः स्नेहेन पूरयति ।, गम्यागम्यविचारविकलासु तासु न कोपि विचक्षणोऽनुरागम् आधत्त इति भावः ॥
संखुड्डण । उब्भावन्तीण । किलकिंचिअ । मोट्टाइअ। कोड्डमिएहिं । खेड्डुन्ति । रममाणीओ । णीसरणिजं । अवेल्लणिजं । “ रमे संखुड्ड-खेड्डोभाव-किलकिंचकोडम-मोट्टाय-णीसर-वेल्लाः ” [१६८ ] ॥
१५. मायया पूर्णा भृताः । पूर्णतुच्छतया समग्रागाम्भीर्येण पूर्णाः । चपलत्वपूर्णाः अस्थैर्यव्याप्ताः स्त्रीर्द्रष्टुं कस्त्वरते । न कोपि विद्वान् सस्पृहम् अवलोकितुम् उद्यच्छत इत्यर्थः ।।
१ BC अहरे'. २ BC किलि'. ३ BC °कुटि.
