Siddh Hemchandra Vyakaranam Part 01

SR No.: 002227
Original Sutra Author: N/A
Author: Darshanratnavijay, Vimalratnavijay
Publisher: Jain Shravika Sangh
Total Pages: 576
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 9 MB

Page 199

(१९२)
स्रष्टेति - 'अः सृजिशोऽ० ।४।४।१११॥ इत्यदागमः । मृजौक् शुद्धौ कंसं परिमार्टीति कसपरिमृट् । राजग टुभ्राजि दाप्तौ राष्टि: म्राष्टिरित्वत्र तु ते ग्रहदिभ्यः' ।४।४।३। इति नियमात् क्तिरेव धुड् अन्यस्य विटा व्यवधान भवति । नन्वनय र्यङ लुबन्तयोन्यापि तिव दिट सम्भवति तत्कथं क्तिरेव धूडिति चेत्सत्यं यङ लुबन्तयोरन योरन्येषां मत .5 - प्रयोगः, इत्सुक किरेव धुडिति । भ्रस्जोंत् पाके धाना भृज्जत ति क्विपि धानाभृट् । ओ-बस्त्रोत् छेक्ने १३४१ मूलं व श्चतीति मूलवृट् । परिव्रजतोत्येवं शील: 'दिद्यद्ददज्जगज' ।।२।८। इत्यादिना विवबन्तस्यैव निपातनाद्धट्यसम्भवान्नद हृतम् । शकागन्तस्यो दाहरणम् लिशं गतौ लिश् धातोः लेष्टा प्रछत् जीप्सायाम प्रच्छनीति अनुनासिके०।४।१।१०८। इति शस्यानेन षः । शब्द पृच्छतीति दिधृद्दज्जा ' ।।२।८ः। इति क्विपि शब्दप्राट् । राजिसाहचर्यात् भ्राजेग्रहणाद् ‘एजङ भ्रङ भ्राजि दप्तौ' इत्यस्य गत्वमेव विभ्राक् विभ्राग्भ्याम् । अतः एव भ्राजेगत्मनेपदिनोऽपि राजग दुभ्राजि दप्तौ इत्यु उभयपदष पुनः पाठः साहचर्यार्थम् । न च 'आत्मनेपदमनित्यम्' इति न्यायेन भ्राजे रात्मनेपदिनोप्युभयपदिषु पुन: पाठः द्विर्बद्ध सुबद्ध भवति' इति न्यायेनात्मनेपदाव्यभिचाराथमिति भवता साहचर्यार्थमिति कथन न युक्तिसङ्गतमिति वाच्य तर्हि आत्मनेपदिष्वेव पुनः पठ्योति । नन्वेकस्य ट वनुबन्धत्वात् 'टि वतोऽथुः' ।।३।८३। इत्यन्यस्य नेति वाच्यं 'असरुपो.' ।५।१।१६। इत्युत्सर्गस्य प्रवर्तने एकेनापि धातुनाऽर्था भेदेने प्रयोगद्वय सेत्स्यति परं साहचर्याय द्विः पाठः इति । निशाशब्दस्य 'मासनिशा० ।२।१।१००। इति लुचि 'धुटस्तृतीय०' ।२।१७६। इति जकारे निजभ्यामित्यत्र जकारस्यासत्त्वात् 'चजः कगम' ।२।११८६। इति गत्वं न भवति । वृक्षवित्यत्र वकारस्य न भवति । कथं असृजिति । न च नञ्-पूर्वस्य सृजेः क्विबन्तस्य षत्वे भाव्यमिति वाच्यं न सृज्य त इति 'रुधि पृथि०' । उणा० ८७४ । इति किदजि रुपमिदम् ॥८॥
-
संयोगस्यादौ स्कोलुक ।२।११८८ धु टः पदान्ते संयोगादिस्थयोः स्कोलुक् स्यात् । लग्नः । साध . लक् । वृक्णः । मूलवृट । तष्टः । काष्ठतट ८८ .