Siddh Hemchandra Vyakaranam Part 01

SR No.: 002227
Original Sutra Author: N/A
Author: Darshanratnavijay, Vimalratnavijay
Publisher: Jain Shravika Sangh
Total Pages: 576
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 9 MB

Page 149

(१४२)
'क्लीबे' ।२।४।९७। इति हेस्वत्वे 'संनिपातलक्षण:०' इति न्यायस्यानित्यतामाश्रित्य 'अतिराणाम्' इत्यपीच्छन्ति तन्मतसङ ग्रहाथमिहार्थमपि तेन स्वम. तेपि सम्म्तम् । षष्ठ यान्त्यस्य'७४।१०६। इति न्यायाद् रैशब्दान्तस्यादेशो भवति । एकदेश विकृतमनन्यवः' इति न्यायाह अतिराभ्यामिति । रायमतिकानानि यानि तेषामतिरोणामित्यत्र स्वापश्च' ।१।४।३२। इत्यामो नामादेशे 'सन्निपातलक्षणः' इति न्यायेन 'आ गया व्यञ्जने ।२ १२५॥ इति सूत्र न प्रवतो । ननु तहि दो! नान्यतिपृ०' ।१।४।४७। इत्यपि न प्रवर्तेतेति चेन्मैवं तदाऽ स्य न्यायस्यानित्यत्वाद भवत्येव न्यायाः स्थविरष्टि. प्राया: १४०' इति । अयं भावः यथा स्थविरो गमनागमनकालेषु कार्यवशादेव यष्टिमवलम्बते नान्यथा तया शिष्टप्रयोगसिद्ध यर्थमेव न्यायानामाश्रयणं तद्बावे तु न्यायानामनाश्रयण मेव ।।५।।
युष्मदस्मदोः २।१६ . व्यञ्जनार्दो स्यादौ परे युष्मदष्मदोरा: स्यात् । त्वाम् । माम् । अतित्वाम् । अतिमाम् । युष्मासु । अस्मासु ॥६॥
अविवक्षिताश्रययोयुष्मदर - मदोरेतावनुकरणे इति 'त्यदादिः' ३।१।१२। इत्येक शेष: 'टाड्यासिं०' ।२।१७। इत्यादिना युष्मदस्मदोः कार्य यत्वादि च न भवतः । ननु व्यजने' इत्यस्यानुवृत्त्यभावेऽप्यनेनाऽऽत्त्वे कृते 'लुगातोऽनापः' ।२।१।१०७ इत्याकारलोपे सर्व सेत्स्यतीति किं व्यञ्जन इत्यस्यानुवृत्त्येति चेत्सत्यं भूत्रस्य व्यक्तया प्रवर्तनादात्त्वे कृते लुबादिकं नं प्रवर्ततेव्यजनग्रहणम् तथा च व्यजन ग्रहणाभावे मूष्मभ्यं युषभ्यमित्यादावनेना..
त्वमेव स्यात् न तु 'मोर्वा । २।१।९। इति विकल्पेन मकारलोपः । त्वामिस्यादि- युष्मद् 'अमौ मः' ।२।१।१६। इत्यम्प्रत्ययस्य मादेशे 'त्वमौ प्रत्ययोत्तर०' ।२।१।१२। इति मान्तावयवस्य त्वादेशे स्व अद् म् इति. स्थिते 'लुगस्यादेत्य० ।२।१।११३॥ इत्यकारलोगेऽनेनाऽऽत्त्वे दीर्घत्वे च त्वामिति सिद्धः एवमन्येऽपि । व्यञ्जन इत्येव-युष्मभ्यम् अस्मभ्यम् । नन्वन्तरोक्तस्थले 'लुगस्या देत्यपदे ।२।११११३॥ इत्यकारलोपे 'मोर्वा' ।२।१।९। इति कथ लुग्नेति चेत्सत्य स्वरस्य स्थानिवद्भ वात् । न च तहि युष्मयतें: विवपि युष्म्शब्दस्तस्माद्भयसोऽभ्यमादेशे 'मोर्वा' ।२।१।९ इति न प्रवर्तेत स्वरस्य स्था