________________
[४९६]
हैमशब्दानुशासनस्य
'सुवर्ण कार्षापणात् । ६ । ४ । १४३ |
एतदन्ताद् द्विगोः परस्याऽऽर्हदर्थे प्रत्ययस्य लुब्बा स्यात्, न तु द्विः । द्विसुवर्णम्, द्विसौवर्णिकम् । द्विकार्षापणम्, द्विकार्षापणिकम् ॥ १४३ ॥ द्वि-त्रि- बहोर्निष्क-विस्तात् । ६ । ४ । १४४ । एभ्यः परो यौ frostaस्तौ तदन्ताद् द्विगोरार्हदर्थे प्रत्ययस्य लुब् वा स्यात्, अद्विः । द्विनिष्कम्, द्विनैष्कि कम् । त्रिनिष्कम्, त्रिनैष्किकम् । बहुनिष्कम्, बहुनै किकम् । द्विविस्तम् द्विवैस्तिकम् । त्रिविस्तम्, त्रिवैस्तिकम् । बहुविस्तम्, बहुवैस्तिकम् ॥ १४४ ॥
"
1
शतात् यः । ६ । ४ । १४५ । .
शतान्ताद् द्विगोराऽर्हृदर्थे यो वा स्यात् । द्विशत्यम्, द्विशतकम् ॥ १४५ ॥
शाणात । ६ । ४ । १४६ ।. शाणान्ताद् द्विगोरा हृदर्थे यो वा स्यात् । पञ्चशाण्यम्, पञ्चशाणम् ॥ १४६ ॥
द्वित्र्यादेर्याऽण वा । ६ । ४ । १४७ । द्वित्रिपूर्वो यः शाणः तदन्ताद् द्विगोराऽर्हदर्थे याऽणौ वा स्याताम् । द्विशाण्यम्, द्वैशाणम् । द्विशाणम्, त्रिशाण्यम् । वैशाणम्, त्रिशाणम् ॥ १४७ ॥
१ तुल्या यवाभ्यां कथिताऽत्र गुञ्जा, वल्लस्त्रिगुञ्ज धरणं च तेऽष्टौ । नद्यास्तद्द्वयमिन्द्रतुल्यैर्वलैस्तथैको घटकः प्रदिष्टः ॥ २ दशार्धगुजं प्रवदन्ति माषं, माषाऽऽह्वयैः षोडशभिश्च कर्षम् कर्षैश्चतुर्भिश्च पलं तुलाज्ञाः कर्ष सुवर्णस्य सुवर्णशम् ३ ॥ इति श्रीभास्कराचार्यो लीलवतीनाम्नि गणितप्रभ्थे प्रा एवं निष्कवितकार्षापणादीनां लक्षगानि लीलावती महावीर गणितादिषु दृश्यानि ।
