________________
૫ °
જ્ઞાન એટલે આત્મિક જ્ઞાન ન હોય, તેવા મુધ પરષાને તે સુખ રાજ કરે છે; પણ જે પુરૂષોમાં અંતરજ્ઞાન રહેલું હોય, તેવા સુજ્ઞ પુરૂષોને એ સંકલ્પજનિત સુખ રજન કરી શકતું નથી. ૭૭
વાસનાથીજ મમત્વ છે, વસ્તુથી નથી,
મને માન વારના જ વસ્તુ છે. औरसादपरत्रापि पुत्रवात्सल्यमीक्ष्यते ॥ ७८ ॥
અક્ષરાર્થ– પદાર્થોની અંદર વાસનાથીજ મને મત્વ છે, વસ્તુથી નથી. જેમ પિતાના આરસ પુગથી બીજે પણ પુત્ર વાત્સલ્ય જોવામાં આવે છે. જ
વિવેચન–અમુક પદાર્થ પિતાને છે, તેથી તેની અંદર મમત્વ થાય છે, એવું પણ નથી. જે મમત્વ છે, તે વાસનાને લઇને થાય છે, કાંઇ પિતાની વસ્તુને લઈને થતું નથી. જેમ પિતાને ઐરસ પુત્ર એટલે પિતાથી ઉત્પન્ન થએલે ખરેખર પુત્ર હોય, તેને વિષે મમત્વ થાય, તે ઘરિત છે. કારણ કે તે પુત્રરૂપ પદાથે પિતાનો છે, પણ પોતાના પુત્ર સિવાય બીજે પણ પુત્ર વાત્સલ્ય જોવામાં આવે છે, તેનું શું કારણ? તેનું કારણ વાસનાજ છે. કદિ પિતાની વસ્તુ ન હોય, પણ જો તેમાં વાસના કરવામાં આવે, તે તેની તરફ પ્રીતિ ઉત્પન્ન થાય છે,
