Navtattva Sahitya Sangraha

SR No.: 002216
Original Sutra Author: N/A
Author: Udayvijay
Publisher: Mansukhbhai Manekbhai
Publication Year: 1922
Total Pages: 250
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 18 MB

Page 150

છેમદ્રસૂરિશાં સતત
૨
(૭ ,
मधिौं नभोऽपिच । अमूर्तानि निष्क्रियाणि, स्थिराण्यपि च सर्वदा ॥४७॥ एकजीवपरिमाण-सङ्ख्यातीतप्रदेशको । लोकाकाशमभिव्याप्य, धर्माधर्मों व्यवस्थितौ ॥४८॥ स्वयं गन्तुं प्रवृत्तेषु, जीवाजीयेषु सर्वतः । सहकारी भवेद्धर्मः, पानीयमिव यादसाम् ॥ ४९।। जीवानां पुद्गलानांच, प्रपन्नानां स्वयं स्थितिम् । अधर्मः सहकार्येष, यथा छायाध्वयायिनाम् ॥ ५० ॥ सर्वगं स्वप्रतिष्ठं स्या-दाकाशमवकाशदम्। लोकालोकौ स्थितं व्याप्य, तदनन्तप्रदेशभाक् ॥५१॥ लोकाकाशपदेशस्था, भिन्नाः कालाणवस्तु ये। भावानां परिवर्ताय, मुख्यकालः स उच्यते ॥५२॥ ज्योतिःशास्त्रे यस्य मान-मुच्यते समयादिकम् । स व्यावहारिकः कालः, कालवेदिभिरामतः ॥५३॥ नवजीर्णादिरूपेण, यदमी भुबनोदरे। पदार्थाः परिवर्तन्ते, तत् काल-. स्यैव चेष्टितम् ॥५४॥ वर्तमाना अतीतत्व, भाविनी वर्तमानताम् ।
છે. તેમજ સર્વદા અરૂપી અક્રિય અને સ્થિરપણે છે (૪૭) ધર્માસ્તિકાય અને અધર્માસ્તિકાય એક જીવ પ્રમાણ અસંખ્યાત પ્રદેશવાળા (અર્થાત એક જીવના જેટલા પ્રદેશ તેટલાજ ધર્મા ના અને અધર્મા ના પણ) છે, અને (એ બન્ને) કાકાશમાં વ્યાપીને રહેલા છે. (૪૮) ગમન કરવાને સ્વતઃ પ્રવૃત્ત થયેલા જીવ અજીવને માછલીઓને જલની માફક સર્વ બાજુથીસહકારી (હાયક) ધર્માસ્તિકાય છે (૪૯) છાયા જેમ વટેમાર્ગુઓને (સ્થિર, થવામાં હાયક છે) તેમ પિતાની મેળે સ્થિરતાને પ્રાપ્ત થયેલા જીવ અને પુદગલેને આ અધર્માસ્તિકાય સહકારી (હાયક) છે. (૫૦) અવકાશ આપનાર આશાસ્તિકાય સર્વ વ્યાપ્ત અને સ્વપ્રતિક (પોતાની મેળે પોતામાંજ રહેલું છે છે,અને અનંત પ્રદેશવાળું તે આકાશ લોકાલકમાં બ.પી રહેલું છે. (પ). લે કાકાશના પ્રદેશમાં રહેલા અને ભાવની પરિવર્તના (નવપુરાણતા)ને માટે ભિન્ન એવા જે કાળના પરમાણુઓ તે મુખ્યકાળ (નિશ્વયકાળ) કહેવાય છે.. (૫૨) અને જ્યોતિશાસ્ત્રમાં જેનું પ્રમાણ સમય ઈત્યાદિ કહેવાય છે, તેને કાળજ્ઞાનીઓએ (શ્રી સર્વોએ) વ્યાવહારિક કાળ માને છે (૫૩) ત્ર' ભુવનમાં જે આ પદાર્થો નવા જૂના પણે પરિવર્તન પામે છે, તે કાળનું ! ચેષ્ટિત (કાર્ય) છે. (૫૪) કાળની ક્રીડાવડે વિટંબણું પામેલા પદાર્થો વત---