________________
- ८
निरयावलिका-सूत्रवृत्ति
एवं नो पेच्चभवे हियाएसुहाए खमाए निस्सेयसाए आणुगामियत्ताए भविस्स इ 'इमं च णं एयारूवं वागरणं पुच्छिस्सामि त्ति कटु एवं संपेहेइ' संप्रेक्षते -पर्या नोनयति । सुगमम् । नवरं इहमागए' त्ति चम्पायां, 'इह संपत्ते' त्ति पूर्णभद्रे चैत्ये, 'इह समोमढे' त्ति साधूचितावग्रहे. एतदेवाह-इहेव चंपाए इत्यादि । 'अहापडिरूवं' त्ति यथाप्रतिरूपम् उचितमित्यर्थः । 'तं' इति तस्मात्, 'महाफलं' ति महत्फलमायत्या भवतीति गम्यं । 'तहारूबाणति तत्प्रकारस्वभावानां-महाफलजन ननस्वभावानाभित्यर्थः । 'नामगोयस्स' ति नाम्ना यादृच्छि कस्याभिधानस्य, गोत्रस्य-गुणनिष्पन्नस्य 'सवणयाए' त्ति श्रवणेन, 'किमंग पुण' ति किंपुनरिति पूर्वोक्तार्थस्य विशेषद्योतनार्थम् अङ्गेत्यामन्त्रणे यद्वा परिपूर्ण एवायं शब्दो विशेषणार्थ अभिगमनं, वन्दनं-स्तुतिः, नमनं-प्रणमनं, प्रति पृच्छनंशरीराविवार्ताप्रश्न, पर्युपासनं-सेवा, तद्भावस्तत्ता तया, एकस्थापि आर्यस्य आर्यप्रणेतृकत्वात्, धार्मिकस्य धर्मप्रतिबद्धत्वात्, वन्दामि–बन्दामि - वन्दे, स्तोमि, नमस्यामि-प्रणमामि, सत्कारमामि-आदरं करोमि वस्त्राद्यर्चनं वा, सन्मानयामि उचितप्रतिपत्येति-कल्याणं कल्याणहेतुं, मगलं दुरितोपशमनहेतुं, देवं चैत्यमिव चैत्यं, पर्युपासयामि-सेवे, एतत् नोऽस्माकं, प्रेत्यभवे-जन्मान्तरे, हिताय पथ्यान्नवत्, शर्मणे, क्षमाय-सङ्गतत्वाय, निःश्रेयसाय -- मोक्षाय, आनुगामिकत्वाय-भवपरम्परासु सानुबन्धसुखाय, भविष्यति, इति कृत्वा-इतिहेतोः, संप्रेक्षते पर्यालोचयति संप्रेक्ष्य वमवादीत्
शीघ्रमेव 'भो देवाणप्पिया' । धर्माय नियुक्तं धार्मिक, यानप्रवरं, चाउग्घंट आसरहं' ति चतस्रो घण्टा: पृष्टतोऽग्रतः पार्वतश्च लम्बमाना यस्य स चतुर्षण्टः, अश्वयुक्तो रथोऽश्वरथस्तमश्वरथं, युक्तमेवाश्वादिभिः, उपस्थापयत-प्रगुणीकुरुत, प्रगुणीकृत्य मम समर्पयत ।
'हाय' ति कृतमज्जना, स्नानान्तरं 'कयबलिकम्म' त्ति स्वगृहे देवतानां कृतबलिकर्मा, 'कयको उमंगलपायच्छित्त' त्ति कृतानि कौतुकमङ्घलान्येव प्रायश्चित्त नीव. दुःस्वप्नादिव्यपोहायावायकर्तव्यत्वात प्रायश्चित्तानि यमासा तथा । तत्र कौतुकानि-मषीपृण्डादोनि मंगलादीनि सिद्धार्थदत्यक्षतर्वाङकुरादीनि, 'सुद्धप्पावेस्साई वत्थाई परिहिया' 'अप्पमहग्घाभरणालंकियसरीरा' (इति) सुगमम् ।
बहूति खुज्जाहिं जावे' त्यादि, तत्र कब्जिकाभिः–वक्रजङ धाभिः, चिलातीभिः-अनार्यदेशोत्पन्नाभिः, वामनाभि-हस्वशरीराभिः, वटभाभिः-मडहकोष्ठाभिः, बर्बरीभिः-बर्बरीभिः-बर्बरदेशसंभवाभिः, बकुशिकाभिः यौनकाभिः पण्हकाभिः इसिनिकाभिः वासिनिकाभि: लासिकाभिः लकृसिकाभिः द्रविडीभिः सिंहलीभिः प्रारबीभिः पक्वणीभिः बहुलीभिः मुसण्डीभिः शरीभिः भमसीभिः नानासाशि:-बहुविधानार्यदेशोत्पन्नाभिरित्यर्थ ।
विशस्वीपदेशामा म्यानमकी विदेश मा परिमालिकाभिः, 'इंगियबितियपत्थिपक्यिाणिवाहि ताणतेन-मपनादिदावोमेन चिन्तितं न परेण हन्दि स्थापितं प्राथितं च विबामन्ति वास्ताबासमा रकबेके मन्ने महिलामालिस्बना तबहीतो देषा यकाभिस्ता